skanowanie0023 (30)

TEORIA PRZEDSIĘBIORSTWA dr Anna Mazurkiewicz

Podejście makroekonomiczne interesuje się również tworzeniem kapitału ludzkiego. Niejednokrotnie nie uwzględniano bowiem sektorów tworzących kapitał ludzkich w obliczaniu dochodu narodowego. Dotyczy to przede wszystkim pracy nauczycieli, ale także lekarzy. Są to prace produkcyjne, gdyż „sektor produkujący kapitał ludzki, podobnie jak inne sektory gospodarki, ponosi określone nakłady, a efektem jego produkcji jest człowiek o określonej wiedzy i kwalifikacjach”. Tak więc kraj, który chce być znaczącym w świecie, powinien stworzyć swoim obywatelom warunki do kształcenia i zdobywania kwalifikacji. Kraj nie może rozwijać się gospodarczo, jeśli nie są czynione w nim znaczące inwestycje w człowieka.

Kapitał ludzki w skali kraju traktowany jest jako „zasób wiedzy, umiejętności, zdrowia i energii witalnej, zawarty w danym społeczeństwie/narodzie. Kapitał ludzki jest zasobem, który jest źródłem przyszłej satysfakcji, czy też - ogólnie mówiąc - usług o jakiejś wartości.” Kapitałowi ludzkiemu nadawany jest charakter społecznego kosztu pracy żywej, przez co rozumie się „pieniężne odzwierciedlenie całokształtu społecznych nakładów pracy na wytworzenie i reprodukcję siły roboczej społeczeństwa w skali całej gospodarki narodowej. Stanowi on sumę nakładów na siłę roboczą poniesionych przez wszystkich uczestników procesu gospodarowania: państwo, zakłady pracy oraz indywidualnych członków społeczeństwa.” Obie te definicje są wobec siebie komplementarne - pierwsza z nich akcentuje ostateczny efekt kształtowania kapitału ludzkiego oraz inwestowania w niego. Druga natomiast kładzie nacisk na poprzedzający skutek okres ponoszenia nakładów na kapitał ludzki. Kapitał ludzki jest więc traktowany jako dobro trwałe, istniejące zawsze.

Powyższa interpretacja kapitału ludzkiego wskazuje, że oddziałuje on na rozwój społeczny, gospodarczy i kulturowy. Ma istotne znaczenie dla rozwoju społeczeństw i narodów, czy nawet ludzkości, ponieważ sprzyja:

- innowacyjności gospodarek, ich zdolności w zakresie absorpcji nowych rozwiązań naukowych, technicznych, organizacyjnych i in.;

- przemianom instytucjonalnym i zmianom w zakresie struktur;

- propagowaniu nowoczesnych wzorców zarówno konsumpcji, jak i jakości życia;

- kształtowaniu nowoczesnej infrastruktury techniczno-organizacyjnej, informatycznej, socjalnej itp.

Podejście mikroekonomiczne w teorii kapitału ludzkiego skupia się natomiast na znaczeniu tego kapitału dla indywidualnego człowieka i na jego pozycji na rynku pracy.

Punktem wyjścia w tym spojrzeniu jest pojęcie homo oeconomicus zastosowane po raz pierwszy przez A. Smitha i rozwinięte później przez J. S. Milla. Homo oeconomicus jest to