skanowanie0040 (14)

1 Duszność

I 34

jest wietrzony, czy powietrze ma dostateczną wilgotność? Ważne jest nauczenie chorego efektywnego oddychania oraz odkrztuszania. Fizjoterapeuta, prowadzący trening oddechowy, może nauczyć chorego spokojnego i zrelaksowanego oddychania, co prowadzi do zmniejszenia pracy oddechowej, 1 przekonać chorego, że jest w stanie kontrolować swój oddech', a przez to „radzić sobie” w razie zbliżających się napadów paniki oddechowej.

Odsysanie śluzu stosuje się rzadko, głównie w przypadltu zarzucania treści żołądkowej do tchawicy. Ważniejsze jest ułożenie chorego na boku. Należy przyjrzeć się także diecie chorych i zadbać

0    właściwą podaż płynów, co umożliwia rozrzedzenie Śluzu oskrzelowego. Istotno jest zapobieganie zaparciu, gdyż parcie na stolec może wywoływać napady duszności. Trzeba zwrócić uwagę, jak chory spędza dzień, czy jest coś, co go interesuje, zajmuje. Często terapia zajęciowa może odwracać uwagę chorego od ciągłego myślenia o zagrożeniu dusznością.

Znaczenie tlenoterapii w leczeniu objawowym duszności spoczynkowej i wysiłkowej udowodnione jest u chorych z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP). U chory cli z chorobą nowotworową

1    dusznością podawanie tleuu prowadzi do zmniejszenia duszności u pacjentów z udokumentowaną hipolcsją. U chorych bez hipoksji korzystny wpływ tlenoterapii może być w dużej mierze efektem placebo i wiązać się z jednej strony z poczuciem bezpieczeństwa, a z drugiej z podrażnieniem przez strumień powietrza receptorów w jamie nosowo--gardlowej, prowadzącym do zwolnienia i pogłębienia oddechu. Należy pamiętać, że mało uzasadnione medycznie rozpoczęcie tlenoterapii może wiązać się z „psychicznym uzależnieniem" pacjenta od

tej metody, a często uniemożliwiać jego pobyt w domu.

Metody onkologiczne

U pacjentów z guzami pierwotnymi i przerzutami w klatce piersiowej, u których pojawia się duszność, należy na nowo rozważyć możliwości leczenia onkologicznego. Nawet gdy chory .został skierowany przez onkologów do leczenia objawowego, jeżeli w przebiegu choroby występuje duszność, kaszel, czy krwioplucie, ciągle metody onkologiczne są skutecznym, a nieraz najskuteczniejszym leczeniem tych objawów. Na przykład

u chorych z obluracją dużych oskrzeli postępowaniem z wyboru jest napromienianie wiązką zewnętrzną lub leczenie wewnątrzoskrzelowe, lub chemioterapia (w raku drobnokomórkowym); w razie potrzeby podaje się także kortykosteroidy.

Leczenie objawowe farmakologiczne

Kortykosteroidy podaje się w celu zmniejszenia obrzęku (np. wokół guza), a przez to łagodzenia objawów związanych z uciskiem na tkankę (np. Jymphangitis carcinomatosa, zespól żyiy głównej górnej, stany nadreaktywności oskrzeli, popromienne zapalenie piuc, nasilenie miejscowego obrzęku oskrzeli po napromienianiu). Zazwyczaj —rozpoczyna się od dawek wyższych,.następnie stopniowo się je zmniejsza, a jeśli to możliwe, całkowicie odstawia (np. w zespole żyły głównej górnej deksametazon dożylnie 16 mg/d przez pierwsze dni, obniżając, dawkę dobową do nąj-' mniejszej możliwej). Należy pamiętać o licznych objawach niepożądanych przewlekłej kortyltostero-idoterapii, dlatego leczenie powinno być włączane rozważnie, monitorowane 1 stosowane jak najkrócej. (Hnimetyki iUub) leki antycholmergiczne stosowane wziewnie zmniejszają duszność przede wszystkim u chorych ze współistniejącą POChP.

. Podstawą farmakoterapii w leczeniu objawowym duszności w chorobie nowotworowej jest morfina oraz benzodiazepiny.

Zasady stosowania morfiny w leczeniu objawowym

Niekiedy w leczeniu objawowym duszności o niewielkim nasileniu, szczególnie jeśli towarzy-■” * szy jej kaszel, stosuje się kodeinę lub dihydroko-. deinę. Niemniej opioidem z wyboru w leczeniu I objawowym duszności spoczynkowej umiarkowa-m «ei i ciężkiej jest morfina (czasem hydromorjbn).

« Morfina uważana jest za najlepiej poznany opioid • w tym wskazaniu. Jeśli chory przyjmuje inny opioid, np. z powodu bólu, a pojawia się duszność, . -doradza się zamianę tego opioidu na morfinę K.' ttab. 3.2).