skanowanie0049 (25)

52 Rozdział 2. Interpretacja: jak skonstruować zdarzenie krytyczne

wymaga zrozumienia i wyjaśnienia, co skłoniło ucznia do ściągania. To zadanie dużo trudniejsze, które być może wymagałoby całego warsztatu psychiatrii d/iecięccj. Nauczyciel musi sformułować własny osąd, który w dużej mierze będzie oparty na znajomości dziecka, stosunku do ściągania i zrozumieniu całej sytuacji, której elementem było odpisywanie z zeszytu kolegi. Nauczyciele stawiają diagnozę w zależności od tego, jak pojmują sens i wagę tego. co spostrzegli: mogą uznać, że odpisywanie było jednorazowym wybrykiem zawsze uczciwie postępującego ucznia: że materiał był zbyt łatwy, aby spisywać od kolegi; że uczeń nie traktował sprawy jako poważnej; że było to rezultatem presji wywieranej przez rodziców; żc uczniowi nadmiernie zależało na powodzeniu itd. Jedynym sposobem, by wyrobić sobie zdanie, dlaczego uczeń ściągał, jest dogłębna analiza zdarzenia i wypracowanie osądu opartego na interpretacji sensu ściągania w tych okolicznościach. Z tych wszystkich powodów diagnoza, chociaż stanowi niezwykle potrzebny instrument, powinna być postrzegana jako specyficzny rodzaj ogólniejszego interpretatywnego podejścia do zdarzeń krytycznych. Diagnoza zdarzenia krytycznego gwarantuje, że nasza refleksja i przyjęta ocena wyrastają z rzeczywistości.

Diagnostyczny cykl nauczania

Choćbyśmy byli świadomi, jaki sens ma coś dla nas, niewiele przyjdzie nam z tego, póki jakoś tego nie wykorzystamy. Konstruowanie zdarzenia krytycznego, nim podejmiemy działanie lub rozpoczniemy analizę zdarzenia, prowadzi do odłożenia na pewnien czas działania i refieksji, nie zaś do unikania ich. Jeden ze sposobów posługiwania się w praktyce zdarzeniami krytycznymi polega na postępowaniu zgodnym z przedstawionym na rysunku 2. cyklem badania metodycznego. Strategia ta polega na przechodzeniu od czynności praktycznych do interpretacji, czyli od praktyki do dyskursu. Refleksja jest ukierunkowana na serię zdarzeń, z których każde zostaje wyjaśnione, nim podejmie się działanie. Wyjaśnienie kształtuje zatem reakcje na to, co zaszło. Postępując według tej metody, nauczyciel posługuje się arkuszem zdarzenia krytycznego, na którym opisuje najpierw zdarzenia, a potem zapisuje analizę zdarzeń. Zdarzenia te służą następnie zarówno jako program przyszłych działań, jak i sposób oceniania i interpretowania tych działań.

Cyklem tym można posługiwać się luźno i doraźnie podczas nauczania. Kiedy jednak posłużymy się nim bardziej sformalizowanie, jak na rysunku, opóźnienie między spostrzeżeniem i zadziałaniem może sięgać od jednego dnia do kilku tygodni. Dzieje się tak, gdyż interpretacja oparta na analizie naukowej wymaga czasu. A także dlatego, żc opłaca się poświęcić czas i wysiłek na skonstruowanie zdarzeń krytycznych, bo dzięki temu wzrosną zakres i waga tego, co zdarzenia zawierają.