Skanowanie 10 04 27 41 (2)

KOM ITET WY1 )AWN1 CZY

Honorowy przewodniczący: Franciszek Sławski; przewodniczący: Edward Hdrlicli; wiceprzewodniczący: Janusz Bogdanowski, Beata Szymańska, Elżbieta Tabakowska; sekretarz: Wacław Wałecki; członkowie: Andrzej Białas, Krystyna Chojnicka, Henryk Ciórecki, Jerzy Haber, Jerzy Kromer, Jan Majda, Włodzimierz Ostrowski, Marek Pawlicki, Kasper Świerzowski, Marian Tischner* Wojciech Truszkowski, January Weiner

Red aktor naczelny: Wacław Wałecki

' Adres R e d a k c | i:

POLSKA AKADEMIA NAUK OD07.1 Al. W KRAKOWIE 31-018 KRAKÓW, UL. ŚW JANA 28

Pracę opiniowali do druku: Maria Itunowska Wacław Wałecki

Wydanie publikacji tU>finans<uucinc pr~zaz Komitet. Budna Naukowych

WydawnicLwę^stewpiyr^jirzoz Ministerstwo Edukacji Narodowej pismem DKO-075-9-^0/rJiux 1990-04-04 jako materiał pomocniczy do realizacji programu r.aucidma we wszystkich typach szkół.

‘ ' \V-A

Redaktor tomu: Teresa Czerniejewska-Hcrzig

Redaktor techniczny: Krystyna Dułińskn

<D Copyright bv Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie Kraków 1995

ISSN 0077-61 HI ISDN H7 H67 26-07 !>

WyiiawnicLwu Oddziału Polskiej Akmictmii Nauk Kraków, ul Sw. Jailii 28 Ark. wyd. 5; ark. druk 6,6

Druk i oprawa. Poligrafia Kurii Prowincjaliinj Zakonu Pijarów w Krakowie

1. WSTĘP

Niniejsza praca ma na celu zaprezentowanie polskiemu czytelnikowi jednego z nowych kierunków we współczesnym językoznawstwie, znanego pod nazwą językoznawstwa kognitywnego. Językoznawstwo kognitywne mieści się w szerokim nurcie badań określanych wspólnym mianem „nauk kognitywistycznyeh’, sytuując się obok takich dyscyplin, jak badania nad sztuczną inteligencją czy tzw. lingwistyka obliczeniowa. Powstało w latach siedemdziesiątych w USA, od samego początku zyskując sobie wśród językoznawców zarówno entuzjastycznych zwolenników jak i nieprzejednanych łoytyków. Idee, które jedni uważali za fascynujące, inni zaś za szalone i pozbawione naukowych podstaw, szybko przedostały się przez ocean, docierając do europejskich ośrodków językoznawczych. W wielu z nich padły na podatny grunt. Dziś językoznawstwo kognitywne uprawiają zgodnie — w ramach wspólnego paradygmatu — językoznawcy w Stanach Zjednoczonych, w _ Niemczech. w Eeigii, we Włoszech i w Polsce. Historia współczesnego językoznawstwa nie odnotowuje zbyt licznych przykładów takiej integracji —jako klasy -czny juz przyiuad można by tu przytoczyć wzajemną nieprzystawainość „nurtu amerykańskiego” i „nurtu europejskiego” we wczesnym strukturałizmie. To jest pierwszy powód, dla którego idee kognitywizmu językoznawczego warto przybliżyć polskiemu czytelnikowi.

Powód drugi jest powodem czysto praktycznym. Otóż zarówno sami twórcy nurtu kognitywistycznego w jezy-