skanuj0003 (356)

(skąd im się to wzięłło?) —

Krzyżackiej dość intrygi!

Król wola do Jadwigi:

„Jadwisia,

Daj pysia,

Wielka wojna dzisia!”

Jeśli przy poprzednich przykładach zastanawia się, w jakim stopniu naruszone zostało sacrum, |u#* chowywane w potencjalnym czy rzeczywistym ulu u odbioru, to tu nie mamy już wątpli wości:{na Boyu i< • sypały się gromy. Gromiono goza ten wierszy k (ul» tylko za ten, jak wiadomo) co najmniej aż do II wojny. Powód oburzenia był jasny: nikogo pnMM| nie poruszyło nadużycie wiersza melieznegn, lowitrflig szącego modnemu wówczas tańcowi cake-wnlk, UH temat, temat, temat... (Ściślej mówiąc, •pbiirsajtflft było użycie słów piosenki-Fańca, połączone z żm I i44H* wą stylizacją-archaiczno-fąmiliarną do opowieści o bm lowej, której pamięć otoczona kultem narodowo-KdMfljl nym (nb.: trwające do dziś starania o bea ty fi lut uli miała w ten sposób zostać skalana]) '

Jeżeli powiemy, że dzisiejszy czytelnik kolej i mi hĄ rzuca uprzedzenia i przesądy tłamsząće pocztu I# l«u moru, to będziemy mieli tylko część racji. Prawdą |wil jednak, iż .poczucie tabujest historycznie zmlenn*, »•* li że słabnie lub wzrasta, ale nigdy całkiem nlu imb. Jeśli zas zanika, komizm traci sens.

Tu właśnie wyraźnie widać rolę przęciwwskn/iirt uM cznycji. o których była mowa w poprzednim rimUii Mogą działać w sposób „niszczący nie tylko ul wól J miczny, ale w ogóle „poczucie komizmu. Mp|m iMłfl a nawet. musza, uczestniczyć w grze kontrmotli In . delem jako ..zakazy-do-przekroczenia”. Tak /iileiij ■■

wiemy, że w|konych przykładach zawsze .....n*M

zostało pewne tabu sakralności: królewskiego tnftafl

tu, modlitwy, strofy bohaterskiej, godności stanu mo-itastycznego, pieślni rewolucyjnej, kultu narodowego, [pyle tylko, że w poprawnie zaprojektowanym odbiorzef Kruszenie to zostało „wkalkulowane” jako coś, co — Lówiąc terminami Arystotelesa —|nie przynosi bólu I i szkody.*

2

B W rozważanych przykładach/celem żartu .był albo Jakiś wyraźnie rozpoznawalny i zapamiętywalny wzór, Bibo zdarzenie ^a*pbżór z tekstem i jego właśeiwoseia-mi stylastyćzHymi nie związane I® Se zwIąźaneT”Z3e-^■SEwaliśmy, poniekąd arbitralnie, bo bez ujawniania jipelnego toku rozumowania historycznoliterackiego, że Ifacterz nie jest żartem z pacierza, lecz z króla i że kuplet kpi ze studentów ASP, a nie z pieśni rewolucyjnej. Nie wykluczyliśmy wszakże pewnego naruszenia immunitetu modlitwy i pieśni rewolucyjnej. Przy-. Badek Myszeidy i Monachomachii przysporzył więcej Ludności — tu odpowiedź była dwuznaczna, bo ostrze Bomiczne skierowane zostało w dwu kierunkach, , za-^fcwno przeciw polskim XVIII-wiecznym obyczajom KŁsztornym, jak i przeciyPpatosowi poezji heroicznej, ^tzywiście to „przeciw” —• jak wiemy — nie. musi Brnaczać zjadliwej satyryk lecz igraszkę i zabawę, czyli Bomizm humorystyczny. Natomiast w Proroctwie kró-Kniej Jadwigijżadna materia literaeko-stylistyczna naj₃ Każona nie została, bo popularnego tekstu cake-walką Bile mógł chronić żaden zakaz.|Tu celem ataku zdecydo-Bunego i świadomego były starania o beatyfikację Kj_ó-B>wej, a szerzej — „stosuneczki w prasie”, które..wszjz-rftlfirnsię. przydadzą, nawet zmarłym pomazańcom Wy-Bti| pił tu typ komizmu ^gegradacyjneg^-^fragment ■ dziejów Polski został „zaśpiewany^namelodię mu-Bjyńskiego tańca.

35i9