skanuj0011

Pleć człowieka jest uwarunkowana genetycznie i wiąże się z występowaniem chromosomów płciowych X i Y. Osobniki żeńskie mają w komórkach po 2 chromosomy X, a męskie - jeden chromosom X i jeden Y (determinujący płeć męską). Mechanizm determinacji płci polegający na wydzielaniu odrębnych hormonów, czyli testosteronu u mężczyzn, estrogenów i progesteronu u kobiet, zostaje uruchomiony już w okresie życia płodowego. Konsekwencją działania tego mechanizmu jest wykształcenie tzw. pierwszorzędowych cech płciowych, z którymi dziecko się rodzi. Cechy te to odrębne dla każdej płci gonady: jądra u mężczyzn, jajniki u kobiet oraz odrębne dia każdej płci drogi piciowe i narządy bezpośrednio związane z rozmnażaniem. Do męskich zaliczamy nasienio-wody, gruczoł krokowy i prącie, do żeńskich - jajowody, macicę, pochwę oraz zewnętrzne narządy płciowe. Drugorzędowe cechy płciowe zapewniają odmienność postaci. U mężczyzn są to m.in. zarost, owłosienie torsu oraz masa mięśni i niska barwa głosu, u kobiet - wydatne piersi, szeroka miednica, większa ilość tkanki tłuszczowej na biodrach.

Przed urodzeniem

Zarodki we wczesnym stadium rozwoju nie wykazują zróżnicowania płciowego.

Chromosom Y zawiera gen, który powoduje przekształcanie się gonad w jądra. Rozwijające się jądra wytwarzają testosteron pobudzający dalszy rozwój pierwszorzędowych cech płciowych męskich.

Pokwitanie

Początek pokwitania (11-14 lat) jest kontrolowany przez działanie hormonów.

Hormon luteinizujący (LH). stymuluje komórki śródmiąższowe jąder do wydzielania testosteronu.

męskie hormony płciowe /

żeńskie hormony płciowe

Gonady nieposiadające chromosomu Y przekształcają się w jajniki i następuje dalszy rozwój żeńskich pierwszorzędowych cech płciowych. W trzecim miesiącu rozwoju embrionalnego oocyty I rzędu odbywają pierwszy podział mejotyczny.

Estrogeny sprawiają, że jajniki, jajowody, macica oraz pochwa dojrzewają. Stymulują one także rozwój żeńskich drugorzędowych cech płciowych.

estrogeny

jajniki i macica

FSH (folikulotropina) stymuluje jajniki do wydzielania estrogenów.

Testosteron sprawia, że penis, jądra i moszna powiększają się i dojrzewają, powoduje również wykształcenie męskich drugorzędowych cech płciowych.

testosteron

pojawianie się owłosienia tonowego i pod pachami

popęd płciowy

powiększenie krtani powodujące obniżenie głosu

-rozwój muskulatury

pojawienie się owłosienia łonowego, pod pachami oraz torsu

wytwarzanie

spermy

popęd płciowy

rozwój piersi

owulacja

menstruacja

poszerzenie miednicy odkładanie się tłuszczu

1. Podaj różnice między pierwszo- a drugorzędowymi cechami płciowymi.

2. Podaj nazwę hormonu odpowiedzialnego za wykształcenie drugorzędowych cech płciowych u mężczyzn.

d[) 3. Opisz skutki uboczne przyjmowania przez kobietę męskich hormonów w celu rozwinięcia muskulatury i polepszenia wyników w sporcie.

4. Wyjaśnij, jaką rolę odgrywa hormon luteinizujący, a jaką FSH.

£) 5. Wyjaśnij $ •'? ci. Elkowych zapasów tlwzczu, J ‘ary odkłada się u ko^:( w _t ?sie pokwitania.