Teoria osobowości Zygmunta Freuda.
osobowość człowieka jest konstrukcją złożoną, składa się z 3 instancji (model instancjonainy): -ID: najbardziej pierwotna i podstawowa struktura, źródło energii, funkcjonuje wg zasady przyjemności (maksymalizowanie hedonistycznych doznań); obecne jest od urodzenia, wyraża popędy fizjologiczne, jest całkowicie nieświadome, to „chaos wypełniony pragnieniami" (Freud); w obrębie id sprzeczne emocje mogą istnieć obok siebie - np. dziecko może jednocześnie kochać matkę i nienawidzić jej (bo np. nie spełniła jego pragnienia); id nie zwraca uwagi na prawo, obyczaj społeczny czy potrzeby innych, żąda natychmiastowej realizacji popędu;
- EGO: koordynuje kontakty z rzeczywistością (bo realizacja popędów dokonuje się w świecie realnym, więc trzeba wiedzieć co jest dozwolone a co nie); opiera się na zasadzie realności (funkcjonalności); ma funkcję kontrolną i decyzyjną, może być z opozycji do id; zaczyna rozwijać się w pierwszym roku życia dziecka (bo wtedy odkrywa ono że nie wszystkie jego żądania zostaną zaspokojone); dostarcza jednostce świadomego poczucia siebie; ogranicza id, formułuje plany zgodnie z konwencją tak, aby zrealizować popęd nie narażając się na społeczne potępienie; większość (ale nie cała) sfera ego jest świadoma; jeśli ego czuje, że jakiś niewłaściwy impuls z id chce się uświadomić, stosuje mechanizmy obronne przykład: id wie, że jest głodne, ale ego decyduje, co zjeść - SUPEREGO - zinternalizowane reguły postępowania i normy moralne; kieruje się zasadą moralności (słuszności); podstawą superego są nakazy i zakazy rodziców oraz ich system kar i nagród - włącza te standardy moralne za pośrednictwem identyfikacji; pełni rolę samokontroli jako sumienie; możliwy konflikt między superego a ego oraz między superego a id (superego powściąga dążenia id, zwłaszcza te, które są sprzeczne z moralnością); superego namawia do dążenia do celów najlepszych moralnie a nie do najłatwiej dostępnych; często przejawia się jako ideał własnego JA; rozwija się od wczesnego dzieciństwa, nadzoruje intencje ego i osądza je; jeśli są niemoralne, wywołuje poczucie winy i wstyd u te 3 składniki, pomimo że a ntag oni styczne wobec siebie, zazwyczaj współpracują; czasami jednak dochodzi do ich konfliktu (np. superego blokuje realizację