skanuj0011

32

1. Podziały aocjopołitycznc i konflikty w Europie

ko w niektórych kamonzcńi. Językowe linie- podziału me pokrywają się z religijnymi. .stworzenie więc trwałych większości opartych na tych dwóch kryteriach jest praktycznie niemożliwe. System polityczny jako całość jest stabilny. między innymi z powodu przenikania sic tych dwóch linii podziału. Niejednokrotnie zwraca się uwagę, iż poczucie odrębności językowej jest przede wszystkim częścią świadomości obywatela, a nic potencjalnym źródłem, politycznych konfliktów z innymi grupami, trudno więc w Szwajcarii traktować podziały językowe (etniczne) jako doniosłe politycznie. Badanie świadomości politycznej niemieckojęzycznej populacji wykazało, iż 53% identyfikuje się z narodem szwajcarskim, a 31% z kantonami. Tylko 16% przyznało się do etnicznej lojalności.

W Hiszpanii, oprócz dominującej kastylijskiej grupy językowej (72%). istnieją mniejszości: katalohska '17.2%). baskijska (2.2%) oraz galicyjska i.7.S%). W procesie demokratyzacji, po 1374 r.. ujawniły się ostre napięcia aa lie etnicznym, a Baskowie i Katalończyćy zażądali szerokiej autonomii.

(o tylko kilka przykładów podziałów o charakterze etnicznym. Warto zwrócić uwagę, iż w wiciu państwach Sarony pojawiły się panie etniczne, określane również mianem ugrupowań etnoregionalnych (ethnoregionaifsf partics). Przyjmuje się, iż ugrupowania te pojawiają sięjako efekt istnienia odrębnych i trwałych tożsamości etnicznych. ściśle powiązanych z konkretnym terytorium'-. Bez względu na treść wysuwanych. postulatów programowych, stają się one przede wszystkim wyrazicielem regionalnych aspiracji i ta orientacja zajmuje pierwsze miejsce w ich agendzie problemowej. Pozostałe postulaty, nawet ze stery relacji ekonomicznych, muszą korespondować z tą zasadniczą orientacją. Oczekiwania, formułowane przez ugrupowania et-noregtonalnc. mogą się różnić, zwłaszcza, jeżeli chodzi o eskalację żądań. Po pierwsze. 1 minimalny poziom żądań) oczekują one rozszerzenia (czy też tylko zachowania) uprawnień decyzyjnych regionu w ramach wielopoziomowej struktury władzy czy rywalizacji politycznej. Ugrupowania hiszpańskie, np. katalońskie ugrupowanie Zbieżność i Związek Ci U; lub Narodowa Partia Basków (PNV) opowiadają się za znacznym zakresem autonomii swoich regionów, ale w ramach ..zregionałizowanej" Hiszpanii. Do tej grupy partii zalicza się również m.in.: bułgarski Ruch na rzecz Praw i Wolności (DPSi. reprezentujący interesy etnicznych Turków. Szwedzką Partię budową ;w Finlandii). Partię Węgierskiej Koalicji SMK) na Słowacji. Demokratyczny Związek Węgrów w Rumunii |UDMR). włoską Partię Ludową Południowego Tyrolu ■SV?). Płazi Cymr:; w Wielkiej Brytanii, ugrupowanie reprezentujące interesy regionu Walii. Zadania regionalnej autonomii pojawiają się również w programach kilku partii chorwackich, np. Demokratycznego Zgromadzenia Istry I1DS). Po drugie. ..grupowania mogą żądać pełnej niezależności politycznej regionu (np. w ramach federalnej struktury ..Europy regionów"}. Tego rodzaju postulaty znajdujemy w programach m.in. belgijskiej Unii Ludowej Vt’i. Szkockiej Partii Narodowej (SNP). włoskiej bigi Północy (LNi. Zdarzają się również partie separatystyczne, które opowiadają się za przyłączeniem regionu do sąsiedniego państwa narodu o tej samej tożsamości etnicznej. Takie postulaty znajdujemy np. w programach włoskiej partii Unii na rzecz Południowego Tyrolu (unia z Austrią).

^: J. C-crdin '.'V:c^ł cteętoml ratę oj'Eiknoregior<a!:s: Fr.rues n Western Europę:Boolean Test c? Exmr.i Expianatlon$ ..S-.'sr.dtrmvlan Poiitical SuuUen' 2001. l 24. nr 2. s. 150.