25
Płód jest całkowicie zależny od matki. To jej organizm dostarcza mu tlen i substancje odżywcze (m.in. glukozę, aminokwasy, witaminy) oraz usuwa zbędne produkty przemiany materii. Wymiana wszystkich substancji między organizmami matki i płodu następuje przez wyspecjalizowany narząd, czyli łożysko. Jego formowanie rozpoczyna się już w 7. dniu od zapłodnienia, jednak ostatecznie wykształca-się dopiero w trzecim miesiącu ciąży. Łożysko jest połączone z płodem pępowiną. Ten spiralnie zwinięty przewód tworzy się z błon płodowych. W nim znajdują się trzy duże naczynia krwionośne: dwie tętnice pępkowe i żyła pępkowa, przenikające do kosmków kosmówki macicy. Krew płodu jest tłoczona do
Łożysko jest narządem w kształcie dysku o średnicy około 20 cm, grubości około 2,5 cm, ważącym mniej więcej kilogram. Składa się z oddzielonych błoną dwóch części: matczynej, będącej zmodyfikowaną błoną śluzową macicy, i płodowej, czyli rozbudowanej kosmówki. W części matczynej znajdują się naczynia włosowate i małe zbiorniczki krwi matki, w kosmkach - naczynia włosowate, w których krąży krew płodu. Ponieważ kosmki wnikają między komórki błony śluzowej macicy, to naczynia krwionośne matki i płodu znajdują się na tyle blisko
łożyska przez serce zarodka, łożysko chroni płód przed wieloma czynnikami chorobotwórczymi. Niestety, nie zapewnia mu całkowitej ochrony.
Do krwi płodu mogą się dostać niektóre wirusy, np. HIV, wywołujące różyczkę, zapalenie opon mózgowych czy ospę oraz trujące i niebezpieczne dla życia substancje, jak leki, alkohol, nikotyna czy narkotyki. Do krwi płodu z organizmu matki przenikają jej przeciwciała, dzięki czemu płód, a później i noworodek przez pewien czas po porodzie jest odporny na te same choroby co matka (odporność bierna): Łożysko produkuje też hormony konieczne do utrzymania ciąży, tj. gonadotropinę kosmówkową ludzką (hCG), progesteron i estrogeny.
siebie, że zachodzi dyfuzja tlenu i składników pokarmowych z kiwi matki do naczyń włosowatych kosmków. Dyfuzja tlenu z kiwi matki do krwi płodu jest możliwa, ponieważ zawarte w krwi płodu erytrocyty mają tzw. hemoglobinę płodową, która ma większe powinowactwo do tlenu niż hemoglobina matki. Naczynia włosowate kosmków łączą się w tętnice i żyłę płodu. Składniki pokarmowe z kosmków są transportowane do krwi płodu. W prawidłowo funkcjonującej ciąży krew matki nigdy nie miesza się z krwią płodu.
Zdjęcie przedstawia czternastotygodniowy płód z widoczną pępowiną.
zatoka wypełniona krwią matki
żyta pępkowa
pępowina
tętnice pępkowe
granica między tkankami płodu śuzówka
i matki, tzw. bariera łożyskowa macicy
żyłka
matki
tętniczka
matki
kosmek kosmówki zawierający tętniczki i żyłki płodu
tkanka kosmówkową (płodu)
->■ kierunek przepływu krwi
■> dyfuzja składników odżywczych lub zbędnych
przekrój fragmentu łożyska
1. Opisz podstawowe elementy budowy łożyska.
lśnij, dlaczego palenie papie:osów, picie alkoholu czy sa?. ''wolne zażywanie leków prz-_' matkę )esł szkodliwe dla rc; vo|u plod
Cc) CopymjU liy GVVQ 200? Knpimsnnic /.tounioni