skanuj0006

język nowych mediów > operacje >

zaopatrzony jest w rozbudowaną bibliotekę środowisk - gotowych do użycia fragmentów kodu komputerowego¹. Softimage 3D 3.8, popularny program do tworzenia animacji i modelowania 3D, zawiera ponad czterysta tekstur przeznaczonych do nakładania na obiekty trójwymiarowe². QuickTime 4, program do cyfrowego wideo, ma piętnaście wbudowanych filtrów i trzynaście przejść wideo^{3 4}. Witryna Geocities, która hostuje strony internetowe w zamian za umieszczenie na nich bannera reklamowego, daje użytkownikom dostęp do więcej niż czterdziestu tysięcy obrazów, które mogą wykorzystać na swoich stronach". Index Stock Imagery dysponuje 375 000 zdjęć, które mogą być używane przy projektowaniu bannerów reklamowych⁵. W programie Microsoft Word można utworzyć prostą stronę WWW, wybierając jeden z ośmiu wbudowanych stylów, na przykład elegancki, świąteczny, profesjonalny. W programie Microsoft Chat mamy do dyspozycji dwanaście rysunkowych postaci, z których możemy wybrać swojego awatara (postać lub znak graficzny reprezentujący użytkownika w wirtualnym świecie). W czasie rozmowy użytkownik może dostosować wybraną postać, wybierając spośród ośmiu wartości symbolizujących osiem podstawowych emocji zdefiniowanych przez programistów Microsoftu.

Podane wyżej przykłady ilustrują nową logikę komputerowej kultury. Obiekty nowych mediów rzadko tworzone są od podstaw; zwykle składa się je z gotowych części. Mówiąc inaczej: w komputerowej kulturze twórczość została zastąpiona aktem wyboru z menu. Tworząc obiekt nowych mediów, projektant korzysta z bibliotek zawierających gotowe modele 3D i tekstury, dźwięki i środowiska, obrazy tla i przyciski, filtry i przejścia. Każdy program do tworzenia i edycji mediów zawiera takie biblioteki. Oprócz tego zarówno producenci oprogramowania, jak i firmy trzecie, sprzedają dodatkowe kolekcje działające na zasadzie wtyczek. Są one dostępne w menu programów jako dodatkowe polecenia lub gotowe do użycia elementy. W internecie dostępne są także liczne bezpłatne kolekcje zawierające kolejne rozszerzenia i elementy.

Użytkownicy nowych mediów tworzący dokumenty lub korzystający z różnych usług internetowych również stykają się z koniecznością wyboru opcji z ustalonego wcześniej menu. Podam kilka przykładów: wybór stylu strony internetowej tworzonej w programie Microsoft Word lub podobnym, wybór jednego z dostępnych szablonów slajdów w PowerPoincie, wybór awatara w wieloosobowym wirtualnym świecie, takim jak Pałace, wybór punktu widzenia w czasie nawigowania po światach VRML.

Wybór z biblioteki lub menu zawierających ustalone wcześniej elementy lub opcje jest zatem podstawową operacją wykonywaną zarówno przez profesjonalnych twórców nowych mediów, jak i zwykłych użytkowników. Operacja ta z jednej strony zwiększa efektywność procesu wytwarzania, z drugiej daje użytkownikom poczucie, że są nie tylko konsumentami, ale i autorami tworzącymi nowy obiekt lub nowe doświadczenie nowych mediów. Jaka jest geneza tej nowej logiki kulturowej? Jak możemy opisać teoretycznie dynamikę standaryzacji i inwencji, która się z nią wiąże? Czy zaproponowany tu model autorstwa jest właściwy tylko nowym mediom, czy występuje on już wcześniej, w dziełach mediów tradycyjnych?

Ernst Gombrich i Roland Barthes - a także wielu innych - zakwestionowali romantyczny ideał artysty tworzącego z niczego, dobywającego obrazy ze swej imaginacji, odkrywającego własne sposoby postrzegania świata⁶. Według Gombricha artysta tworzący realistycznie może przedstawiać naturę jedynie przez odwołanie do istniejących wcześniej schematów reprezentacji; historia wzrokowej iluzji polega na powolnym i subtelnym modyfikowaniu tych schematów przez kolejne pokolenia artystów.

1

   http://www.macromedia.com

2

   http://www.aw.sgi.com

3

   http://www.apple.com/quicktime/authoring/tutorials.html

4

   http://geocities.yahoo.com

5

   http://www.turneupheat.com

6

Ernst H. Gombrich, Sztuka i złudzenie. O psychologii przedstawiania obrazowego, Jan Zarański (tłum.), Warszawa 1981; Roland Barthes, Śmierć autora, Michał Paweł Markowski (tłum.), „Teksty Drugie”, 1999, nr 1/2 (54/55), s. 247-251.

> Lev Manovich > www.waip.COm.pl