106 Polacy na emigracji
ścierń do UE i zrobienie dokumentów było prawie fizyczmą niemożliwością. Pracowałam na czarno jako kelnerka, jako sprzątaczka, jako opiekunka do osób starszych. ” Po jakimś czasie zamieszkała za granicą, dojeżdżała do Polski i studiowała zaocznie. Od trzeciego roku studiów „jeździłam co dwa tygodnie na zajęcia, potem egzaminy. Jeździłam autobusem [żeby było taniej]. Skończyłam studia z rocznym poślizgiem. (K) Włożony duży wysiłek daje jej satysfakcję, ale praktycznie niewiele zmienia w jej położeniu na zagranicznym rynku pracy.
Ogólnie na zachodnim rynku pracy Polki cieszą się uznaniem i są postrzegane jako pracownice bardzo elastyczne. Wiele z nich w trakcie zatrudnienia za granicą kształci się i podnosi swoje kompetencje zawodowe. Część z nich (np. lekarki czy pielęgniarki) są dobrze opłacane, a ich kwalifikacje oceniane są wysoko. Dlatego pozycja polskich imigrantek na legalnym rynku pracy jest szczególnie korzystna i nie wydaje się zagrożona. Badacze wskazują, że Polki „szybciej adaptują się w społeczeństwie i lepiej radzą sobie na rynku pracy niż polscy emigran-ci-mężczyźni. ”W
Natomiast Polki pracujące na czarno jako opiekunki czy sprzątaczki „sąstop-niowo wypierane przez pracownicę z krajów byłego Związku Radzieckiego, głównie z państw bałtyckich, *•* ale też z Ukrainy, Albanii i Rumunii oraz państw pozaeuropejskich (kraje Ameryki Południowej, Indonezja). W dużym stopniu wiąże się to z konkurencją cenową. Należy więc przewidywać, że nisza zatrudnienia, w której funkcjonuje wiele polskich imigrantek zarobkowych, nie będzie już tak łatwa do zajęcia, ponieważ nowe fale migrantek nielegalnych podejmują pracę za jeszcze niższe pieniądze.
3.1.3. Mieszkanie .
„Ludzie przebywają w tych publicznych budowlach, lecz nie mieszkają fil nich " J. Urry'a:'
Zgodnie z artykułem 19. Zrewidowanej Europejskiej Karty Praw Społecznych z roku 1996 „Władze państw członkowskich mają obowiązek zagwarantowania pracownikom mignjącym, którzy przebywają legalnie na terytorium poszczególnych państw członkowskich traktowaifim nie mniej korzystnego aniżeli własnych obywateli p' spraWŚch dotyczących: (...) dostępu do mieszkań. (Art. 19. p.4. c). Tymczasem niektóre państwa odmawiają pracownikom migrującym uprawnień „dęubiegania się o przydział mieszkań komunalnych'', a także „ograniczają
w £ Michalik, Aktywność kiMtlet w środowiskach polonijnych ir Szwecji «• X\' w., [w:] Kobie-lypml^lyieżyzittigniyjiich, Migr4g0'ttjpółągkeństwo. 10. red. J. E. Zamojski. Wydawnictwo Neri-ton, WarSzavf| 2005, s. 249. xTamżk%A 51.
J. Urty. Socjologia mobilności, Wyda wn ic twoNaukowe PWN.Warszawa 2009, s. 183.