skanuj0006 (471)

unoszącą ilok do góry, a wraz z nim ramę 13. Jeśli badaną próbkę zamocujemy w górnym uchwycie 2 związanym z ramą 13, to siła F będzie jednocześnie siłą rozciągającą próbkę". Jednocześnie olej pod ciśnieniem p dochodzi do silo-mierza dźwigniowo-uchyłnego i naciskając na tłoczek 4 o polu powierzchni s przesuwa go do dołu. Siła

P = ps N    (1.11)

działając na tłoczek 4 jest przenoszona przez ramkę 5 na układ dźwigniowy, co powoduje wychylenie ciężaru Q umieszczonego na końcu ramienia dźwigni 6. Jednocześnie popychacz 7 powoduje przesunięcie listwy zębatej S połączonej ze wskazówką siłomierza 9. W ten sposób możemy odczytać na skali silomicrza silę rozciągającą w danej chwili próbkę. Na końcu zębatki 5 znajduje się pisak 10 rejestrujący wykres rozciągania na papierze nawiniętym na 'bębnie II układu rejestrującego. Bęben może się obracać wskutek opasania go cięgnem 12 połączonym z górnym uchwytem 2. Pisak przesuwając się poziomo rejestruje wartość siły obciążającej. Górny uchwyt 2, przemieszczając się do góry podczas wydłużania próbki, powoduje obrót bębna II i tym samym rejestruje wartość wydłużenia. Otrzymujemy więc wykres w układzie siła F-wydlużcnic dl. Wskazania siłomierza oraz rejestracja siły powinny być proporcjonalne do rzeczywistych sil występujących w próbce. Siłomicrz dżwigniowo-uchylny spełnia ten warunek.

Pod działaniem siły P (patrz rys. 1.6) działającej na tłoczek 4 układ dźwigniowy odchyla się o kąt ip. Z równania momentów względem punktu 0 wynika (opór układu rejestrującego pomijamy, gdyż jest bardzo mały), żc

QR sin</> = Prcos <p.    (1.12)

Ponieważ ciśnienie p w całym układzie jest jednakowe, z wzorów (1.10) i (J-lł) wynika, że Siła działająca na mały tłok wynosi

Po podstawieniu zależności (1.13) do wzoru (1.12) i przekształceniu siła obciążająca próbkę wyrazi się wzorem:

r-e— w-    a mi

rs

"Rzeczywista sita rozciągająca próbkę będzie zmniejszona o ciężar tłoka / i ramy IJ. Różnicę tę należy skompensować przez regulację wskazania zerowego przed przystąpieniem do próby-

Ponieważ wielkości Q, R, S„ r i s są stale, siła obciążająca jest funkcją kąta <p wychylenia dźwigni. Listwa zębata Sjest umieszczona poziomo w odległości / od osi obrotu dźwigni i jest popychana przez ramię dźwigni. Przemieszczenie .v listwy jest również zależne od kąta ip:

tgV = j-*    •    (MS)

Podstawiając zależność (1.15) do wzoru (1.14) otrzymamy:

RS,

F = fi^-x = C.t,    (1.16)

gdzie C jest wartością stalą. Tak więc przemieszczenia listwy, a co za tym idzie wskazania siłomierza, są proporcjonalne do siły działającej na próbkę.