skanuj0508

2. Proces zarządzania strategicznego w przedsiębiorstwie 71

iznego

I powołaną do realizacji 1 grup oraz organizacji, J i właścicieli (właściciela •zęby odbiorców oraz! awców, kooperantów, I ganizacje, realizujące] jyrerami (stakeholdters)M I określony pakiet celów. 1 i interesariuszy jest zde-! Tzystama w zarządzaniu 1 Ide grupy dominującej I [realizowane, natomiast 1 biorstwo na satysfakr J upy dominującej. Cele 1 symalna realizacja celu I [interesariuszy (których! i stopień realizacji celu ! tywnie skorelowanych ! • ujemnie powiązane j

ziestych XX w.) grupą 1 ośrednio zarządzali a maksymalizacji zysku ■ rialne i niematerialne 9 ' ich przedsiębiorstwo i przedsiębiorstwem. |

ądzania i rozproszenie Jbiorstwie w ręce mene- ]

dżerów. Ten okres (lata czterdzieste-sześćdziesiąte) określony został jako kapitalizm menedżerski. Przedsiębiorstwo zdominowane przez menedżerów realizowało przede wszystkim ich cele, czyli maksymalizację ich dochodów, prestiżu, wartości na rynku menedżerów.

Obecnie funkcjonujemy w warunkach tzw. kapitalizmu inwestorskiego. Szeroko rozpowszechniły się nowe formy biznesu: fuzje i przejęcia przedsiębiorstw, podziały, dywestycje i alianse strategiczne oraz przedsiębiorstwa działające w Nowej Gospodarce, w tym przedsiębiorstwa internetowe oraz wirtualne. Szeroko rozpowszechniła się dywersyfikacja inwestycji w przedsiębiorstwa produkcyjne i usługi finansowe, spowodowana dalszym wzrostem zmienności i niepewności warunków działania. Właś-ciciele-inwestorzy nie oczekują, że ich przedsiębiorstwo będzie działać wiecznie, często dążą do jego korzystnej sprzedaży, połączenia czy zaliansowania z inną grupą. Powszechną metodą rozwoju przedsiębiorstwa są fuzje i przejęcia. Często właściciele zakładają nowe przedsiębiorstwo na gruzach starego (aby oderwać się od starych struktur i pracowników) oraz wspólne przedsiębiorstwa. Bardzo rozwinęły się więc operacje obejmujące całe przedsiębiorstwa lub ich części, rozwinął się też rynek przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwo stało się towarem, który ma swoją cenę i jest reklamowany w celu sprzedaży lub połączenia.

Drugim podstawowym zjawiskiem powodującym przewartościowanie celu działania przedsiębiorstw jest zmiana sił w układzie właściciele-zarząd. Wykształciła się liczna warstwa właścicieli (posiadających znaczące pakiety akcji), reprezentująca kwalifikacje i doświadczenie porównywalne z warstwą menedżerów. Pojawili się także zawodowi reprezentanci interesów akcjonariuszy. Rozpowszechnił się akcjonariat wśród menedżerów, dotyczy to przede wszystkim przedsiębiorstw, w których są oni zatrudnieni, ale nie tylko. Wiele przedsiębiorstw weszło w posiadanie innych przedsiębiorstw. W rezultacie w radach nadzorczych zasiadają fachowcy najwyższej klasy, którzy są zdolni bronić interesów właścicieli i zapewnić realizację ich celów.

W tych warunkach celem dominujących właścicieli-inwestorów jest maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa w długim lub krótkim okresie, wartości absolutnej lub relatywnej, tj. związanej z określoną fuzją, przejęciem czy aliansem (zob. punkt 13.4).

Realizacja pakietu celów przedsiębiorstwa (z jednym celem dominującym) odbywa się przez wypełnianie szeregu celów-zadań przez określone komórki składowe przedsiębiorstwa oraz celów-zadań dotyczących różnych sfer i obszarów jego działalności. Określane są one jako zadania lub cele-środki realizacji generalnych celów przedsiębiorstwa. Cele-środki (zadania) są to właśnie strategie przedsiębiorstwa, czyli strategie wzrostu i rozwoju firmy, strategie konkurencji oraz strategie funkcjonalne. Mamy więc do czynienia z określoną hierarchiczną strukturą celów, z problemem rozbicia celów generalnych firmy na wiele celów-środków (strategii) dla różnych poziomów organizacji. Strategia przedsiębiorstwa definiowana jest jako zbiór długookresowych celów i zamierzeń przedsiębiorstwa oraz kierunków działania i alokacji zasobów niezbędnych do osiągnięcia tych celów. Rysuje się zatem określony układ hierarchiczny celów i celów- środków (zadań), czyli strategii. Na pierwszym poziomie występują cele generalne całej organizacji. Są one narzucone przez grupę dominującą w przedsiębiorstwie.