12974 skanuj0521

2. Proces zarządzania strategicznego w przedsiębiorstwie 83

nie popada w kłopoty. I ■tegiczne: odnoszą się I Hę tworzeniem konku- 1 likach restrukturyzacja ■ ke kompetencje firmy, iście ważnych źródłach™

■o. jest tzw. koncepcja I p które koncentrowały™ ■ego (M. Porter, C<?m^™ kiej przedsiębiorstwa™ ■e. 1985). Koncepcji™ ■strategii konkurencji ■ Ikra względem pięciu ■ kcznej (stąd określenie™ ■strategii koncentrują™ k relatywną siłę pięciu ■ ^strategicznej, przewi-

■ (sektory embrional-■sektory rozproszonej™

\strategii konkurencji™ końcu lat osiemdzie¹™ ■wagi konkurencyjnej ■ prinanty odgrywają tu™ Dl.

k jest jako ewolucyj-™ wg dowodzi, iż pode|=B Icjonalnego planowa- i lania. Jest to strategia™ k jest jako określony™ Hflolnych pomysłów™ Iky integruje główne H ■^kształtować zaso-bpetencjach, antycy-pw¹⁷. Strategia może™ niego zarządu) lub ■ ■działach funkcjo-

■ strategii określany™ ■rategia wyłaniająca™

Rnr24. Homewood 1980.

Ewolucyjne podejście w zarządzaniu strategicznym rozwijało się w wielu kierunkach. Podstawowe to podejście:

1) zasobowe,

2) strukturalne,

3) koncentrujące się na innowacjach i przedsiębiorczości.

Podejście zasobowe zakłada, że dla konkurencyjności przedsiębiorstwa oraz jego potencjału rozwojowego decydujące jest odpowiednie kształtowanie zasobów i umiejętności firmy. Zasobowa teoria zarządzania strategicznego, koncentrująca się na określeniu uniwersalnych, obiektywnych źródeł przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa tkwiących wewnątrz firmy, wychodzi z dwóch założeń:

1) poszczególne firmy (w ramach tego samego sektora oraz grupy strategicznej) mogą znacznie różnić się pod względem posiadanych zasobów,

2) różnice w stanie zasobów mogą utrzymywać się przez długi okres ze względu na ograniczoną mobilność i dostępność zasobów¹⁸.

Jeżeli różnice w stanie zasobów istotnie wpływają na konkurencyjność przedsiębiorstwa, to w przypadku spełnienia wymienionych założeń występują znaczące różnice w konkurencyjności poszczególnych firm. Teorie zasobowe budują twierdzenia określające istotę i cechy zasobów decydujących o konkurencyjności przedsiębiorstwa, dążą do określenia zależności między ich ilością, jakością i strukturą a wynikami przedsiębiorstwa i jego konkurencyjną pozycją.

Podejście zasobowe rozwinęło się w latach dziewięćdziesiątych, choć od początku rozwoju zarządzania strategicznego zasoby były jednym z głównych obszarów ana-fizy (zob. między innymi Penrose, Ansoff, Andrews). W latach dziewięćdziesiątych analiza i synteza zasobów przedsiębiorstwa zyskały nowe wymiary i interpretacje. Podejście zasobowe należy kojarzyć z podejściem ewolucyjnym, choć występują też zasobowe warianty planistyczne. W ramach podejścia zasobowego istnieje wiele różnych koncepcji. Najważniejsze z nich to koncepcje Berle’a, Hamela, Prahalada i Kaya (zob. punkty 8.4 i 8.5).

Poszczególne zasobowe koncepcje zarządzania strategicznego różnią się nie tylko określeniami źródeł przewagi konkurencyjnej, ale też założeniami co do możliwości świadomego kształtowania wyróżniających firmę zdolności czy kluczowych kompetencji oraz sposobu wyboru domeny działania firmy. Niektóre koncepcje zakładają, że możliwe i celowe jest świadome kształtowanie kluczowych zasobów (na przykład Hamel i Prahalad), niektóre zaś, iż nie jest to możliwe (na przykład Kay). Te drugie dowodzą, że każda firma ma określone wyróżniające zdolności, które trzeba zidentyfikować i odpowiednio dobrać do nich domenę działania, niezależnie od stopnia jej atrakcyjności inwestycyjnej. Zasoby i umiejętności firmy kształtowane są przez jej otoczenie (edukacja i wychowanie, wymagania odbiorców, konkurenci, alianci, dostawcy) oraz wewnątrz przedsiębiorstwa, w procesie jego uczenia się.

^,8 Zob. między innymi J. Bamey, Firm Resourced and Sustained Competitive Advantage, „Journal of I Management” 1991,1.12.