SNB14076

Rozdział VI

PSYCHOLOGIA A TEORIE WYCHOWANIA

1.    Tradycja .........................................

2.    Psychologia dominant a pedagogika................... ⁷4

3.    Kształcenie a wychowanie........................ ⁷⁷

Przypisy do rozdziału szóstego.............

............ 84

Rozdział VII

FILOZOFIA KARY I NAGRODY

1.    Pojęcie sankcji....................................

2.    Motywacyjne aspekty kary i nagrody.................. ⁸⁶

3.    Moralny wymiar kary i nagrody......................

Przypisy do rozdziału siódmego........................ ^

Rozdział VIII

FILOZOFIA IMPERATYWÓW WYCHOWAWCZYCH

1.    Wychowawcze funkcje imperatywów....................... ^

2.    Kontekstowy charakter imperatywów....................... j q_q

3.    Imperatywy wychowawcze w koncepcjach antypedagogiki...... 105

Przypisy do rozdziału ósmego............................. 107

Rozdział IX

FILOZOFICZNA WYKŁADNIA WYCHOWANIA

1.    Natura fenomenu wychowania............................. 109

2.    Zmienna sfera wychowania............................... 111

3.    Ewolucyjny charakter wychowania......................... 116

Przypisy do rozdziału dziewiątego ........................... 118

Rozdział X

O MOŻLIWOŚCIACH WYCHOWANIA

1.    Dziedzictwo ........................................... 121

2.    Istota przemian......................................... 123

3.    Wychowanie a zagadnienie wolności....................... 127

4.    Pedagogika końca XX wieku ............................. 128

Przypisy do rozdziału dziesiątego...................... 130

ZAKOŃCZENIE ....... 132

BIBLIOGRAFIA ..................................................... 134

FILOZOFIA WYCHOWANIA (Streszczenie).............................. I³⁷

PHILOSOPHY OF BEHAVE (Summary)................................. ¹³⁸

PHILOSOPHIE DER ERZIEHUNG (Zusammenfassung) .................... ¹³⁹

WSTĘP

Wychowanie - najbardziej powszechny i obecny w naszym życiu fenomen ludzki, a zarazem tak niedostatecznie zrozumiały - wciąż wzbudza wśród myślicieli i badaczy spory o jego pochodzenie i naturę. Książka ta dotyczy fenomenu wychowania. Lecz wychowanie - jeśli już nie naukowo, to przynajmniej kulturowo związane jest odwiecznie z człowiekiem i jego istnieniem. Człowiek jednak nadal stanowi dla badaczy i myślicieli największą zagadkę tego świata. Psychologia, pedagogika, socjologia, historia kultury nadal odległe są do odpowiedzi - jaka jest esencja gatunku homo sapiens. Co go odróżnia od reszty istot? Czym jest zatem filozofia wychowania? Jakie są jej zasadnicze pytania i zwątpienia? Oto główny przedmiot rozważań w tej książce.

Gdyby zebrać wszystkie mądrości i wątki myślowe, jakie zawarte są w pismach myślicieli lub zostały wypowiedziane przez mędrców na temat sztuki pedagogicznej - to niewątpliwie powstałoby znakomite dzieło zapewne bliskie filozofii wychowania. Lecz niestety, myśli te i sentencje rozproszone są w rozlicznych pismach i dziełach gromadzonych przez ludzkość od wieków.

Każda próba ogarnięcia całokształtu zapisanej myśli i wiedzy dotyczącej sztuki wychowania jest zadaniem prawie niemożliwym. Z tego względu autor tej rozprawy podjął trud napisania pracy z dziedziny filozofii wychowania chcąc w skromnym zakresie lukę tę wypełnić.

Filozofia wychowania w niczym nie zastępuje klasycznej pedagogiki, która w głównej mierze interesuje się „technikami” oraz strategią wychowania. Filozofia wychowania wysuwa na plan pierwszy zagadnienia fundamentalne dla zjawisk wychowawczych. Można sprowadzić je do pytań:

1.    Czy fenomen wychowania w ogóle istnieje realnie — czy też jest jedynie teoretycznym dezyderatem?

2.    Czy podmiot świadomy ulega procesowi wychowania, czy też jest wobec niego neutralny?

3.    Jaki jest ontologiczny status zjawiska wychowania: realny czy może tylko wirtualny?

7