SNC03660

Wszystkie punkty na powierzchni Ziemi

K

Ś ^k“^bicgun°^m’ ^zbliża się do osi obrotu i-obrotowa rośnie. Jeśli porcja wędruje 5 jej moment bezwładności rośnie, a prę^J

obiekt wystartował z półkuli północnej, porusza się od niższych ku wyższym szeroW

setom geograficznym i jego odległość od osi obrotu maleje. Zgodnie z zasadą zachowa- I ma momentu pędu jego prędkość kątowa musi wzrosnąć i obiekt porusza się zatem n_a I wschód szybciej niż Ziemia pod nim. Obserwator na Ziemi zauważa, że jakaś siłaodchy 1 la kierunek jego toru ku wschodowi, czyli w prawo. Jeżeli obiekt wystartował z półkuli I południowej, porusza się od wyższych ku niższym szerokościom geograficznym i jego I odległość od osi obrotu rośnie, wówczas jego prędkość kątowa maleje i obiekt porusza I się na wschód wolniej niż Ziemia pod nim. Dlatego wydaje się, że jakaś siła odchyla kie- jfl

runek jego toru ku zachodowi, czyli w lewo.

Analogicznie, jeżeli obiekt porusza się z północy na południe, to na półkuli północ- j nej oddala się od osi obrotu, jego prędkość kątowa maleje, obiekt porusza się na wschód wolniej niż Ziemia pod nim. Obserwator na Ziemi zauważa, że obiekt odchyla się w pra- i wo od kierunku południowego. Na półkuli południowej obiekt przy takim kierunku ruchu zbliża się do osi obrotu i jego prędkość kątowa rośnie. Dla obserwatora na Ziemi obiekt odchyla się na lewo od kierunku południowego.

Ruch w kierunku wschód-zachód. Jeśli obiekt porusza się na wschód, jego pręd* kość liniowa jest większa niż obiektów nieruchomych względem Ziemi (Ziemia również porusza się na wschód i prędkości się sumują). Na obiekt działa wówczas większa siła odśrodkowa i jej składowa w kierunku równika nie jest całkiem zrównoważona przez składową siły grawitacji skierowaną ku biegunowi. Obiekt odchyla się ku równikowi (zatem w prawo na półkuli północnej i w lewo na półkuli południowej). Jeśli natomiast obiekt porusza się na zachód, jego prędkość liniowa jest mniejsza niż obiektów nieruchomych względem Ziemi (Ziemia porusza się na wschód i prędkość wypadkowa jest różnicą prędkości). Mniejsza siła odśrodkowa nie równoważy całkowicie składowej siły grawitacji skierowanej ku biegunowi i obiekt odchyla się w tym kierunku (zatem znów w prawo na półkuli północnej i w lewo na półkuli południowej).

Działanie siły Coriolisa polega więc na tym, że obiekty poruszające się w stosunku do powierzchni Ziemi uzyskują dodatkową siłę odśrodkową. Jej pionowa składowa powoduje minimalne zmniejszenie ciężaru poruszającego się ciała, natomiast pozioma, niczym niezrównoważona, modyfikuje kierunek poruszania się obiektu, działając na półkuli północnej pod kątem prostym w prawo od kierunku prędkości, a na półkuli południowej w lewo od kierunku prędkości (też pod kątem prostym).

Na poruszające się powietrze działa także siła tarcia, największa tuż nrzv do-