Strona&4

Nawierzchnie drogowe z betonu cementowego

etapie pracy nawierzchni po jej wykonaniu za ścieranie odpowiada zaprawa, która lokalizuje się na powierzchni. Ważnym zagadnieniem technologicznym dla tego etapu pracy nawierzchni jest dobór piasku oraz skały z jakiej pochodzi. Najbardziej odporne na ścieranie są kwarcyty. W drugim etapie pracy konstrukcji nawierzchni, kiedy następuje starcie zaprawy, odsłaniane jest kruszywo. Tutaj ważnym problemem technologicznym jest zastosowanie kruszywa odpornego na polerowanie oraz śderanie. Wymagania polskie określają kryteria dotyczące odporności na ścieranie w bębnie Los Angeles. Wymagania francuskie żądają kruszywa odpornego na ścieranie w bębnie Los Angeles oraz bębnie Devala. Natomiast wymagania niemieckie i angielskie żądają kruszywa o wysokim, ponad 50%, współczynniku polerowalności.

Pfknifda płyt

Pęknięcia płyt nawierzchni betonowych mogą być spowodowane oddziaływaniem obciążeń od pojazdów lub zmianami pochodzącymi od temperatury. Przyczynami pęknięć od obciążeń są najczęściej: zbyt mała wytrzymałość betonu, większe niż przewidywane naciski na oś, zmęczenie betonu powodowane powtarzalnym ob-

dążeniem ruchu, obniżona nośność podbudowy. Pęknięcia te zazwyczaj powstają w pierwszej kolejności w narożach lub krawędziach, niekiedy również jako pęknięcia podłużne przebiegające przez środek płyt. Pęknięcia te w miarę eksploatacji rozwijają się i przechodzą w spękania siatkowe.

j Spękania w narożach powstają wskutek tego, że w narożach pojawiają się największe naprężenia od obciążeń. Pęknięcia te pojawiają się na górnej powierzchni i propagują w dół płyty. W przypadku krawędzi największe naprężenia pojawiają się na spodzie płyty i propagują w górę. Również w dolnej części płyty pojawiają się naprężenia od obciążeń zlokalizowanych w środku płyty.

Pęknięcia poprzeczne płyt powstają przeważnie wskutek naprężeń termicznych lub skurczowych przy wiązaniu cementu.

Najczęściej w płytach betonowych mamy do czynienia z nałożeniem się wpływów od obciążeń pojazdami i termicznych. Przykładowo, gdy powierzchnia górna płyty jest chłodniejsza od dolnej, to może wystąpić zjawisko odrywania naroży i krawędzi od podbudowy. Przyłożone w tym czasie obciążenia od pojazdów wywołują w płycie duży stan naprężeń, który w superpozycji z naprężeniami temperaturowymi może doprowadzić do pęknięcia naroża lub krawędzi. Oderwanie płyty od podbudowy może również wystąpić w środkowej części płyty w przypadku, gdy górna powierzchnia płyty ma wyższą temperaturę niż dolna. Nałożenie naprężeń od obciążeń może doprowadzić do pęknięć podłużnych lub poprzecznych. Od tego czy wystąpi zjawisko oderwania naroża lub środka płyty od podbudowy zależy m.in. grubość płyty (a więc jej masa) oraz różnica temperatur pomiędzy górną

■    i dolną powierzchnią płyty oraz stopień zespolenia z podbudową.

Uszkodzenia szczelin

■    Szczeliny nawierzchni betonowych są najsłabszym elementem nawierzchni betonowych. Najczęściej degradacja tych nawierzchni rozpoczyna się od szczelin. Jest wiele przyczyn degradacji szczelin. Już w trakcie budowy mogą wystąpić uszko-

I dzenia szczelin, na przykład wskutek cięcia. W czasie eksploatacji nawierzchni w szczeliny wciskają się ziarna luźnego kruszywa, które blokują ruchy płyt. Woda przenikając przez szczeliny powoduje erozję podbudowy, a tym samym jej oslabie-I nie. Również wadliwe ułożenie dybli powoduje blokadę ruchu płyt. Korozja dybli przez środki zimowego utrzymania powoduje nieprawidłową pracę dybli (brak f przenoszenia obciążeń), doprowadzając do niszczenia szczelin.

Wysadziny i osiadania płyt

Wysadziny w nawierzchniach betonowych występują rzadko. Płyty betonowe dzięki I swej sztywności przeciwstawiają się wysadżinom. Natomiast częstym zjawiskiem jest nierównomierne osiadanie płyt, wynikające głównie z braku współpracy pomiędzy płytami (złe przenoszenie obciążeń). Identyfikacja tego zjawiska została przedstawiona w rozdziale 12. Doświadczenia pokazały, że jeżeli współczynnik współpracy płyt jest poniżej 0,5, to oznacza brak zadowalającej współpracy pomiędzy płytami i doprowadza to do ich nierównomiernego osiadania. Głównymi przy-

265