strona (168)

4.2. Fizyczne i fizjologiczne podstawy elektroterapii

Stosowanie elektroterapii wymaga wiedzy zawartej w podręcznikach wymienionych na końcu tego rozdziału. Należą do niej następujące zagadnienia z zakresu fizyki:

1.    tadunki elektryczne, rodzaje, jednostki.

2.    Pole elektryczne, potencjał, napięcie, jednostki.

3.    Rodzaje napięcia: stałe, zmienne i przemienne.

4.    Prąd elektryczny, natężenie, gęstość, prądy pierwszego i drugiego rzędu, jednostki.

5.    Warunki przekazywania energii elektrycznej i istota pracy tej energii w tkankach.

6.    Przewodność, opór, rezystencja, reaktancja, impedancja, jednostki.

7.    Indukcja, rezonans.

8.    Unipolarność i polipolarność cząsteczek w polu elektrycznym.

Druga grupa niezbędnych wiadomości należy do fizjologii i patofizjologii:

1.    Fizjologia układu nerwowego i mięśniowego:

a)    pobudliwość, bodziec i pobudzenie;

b)    potencjał spoczynkowy, krytyczny, czynnościowy, szczytowy;

c)    sumowanie impulsów przestrzenne i czasowe;

d)    przewodzenie impulsów we włóknach nerwowych;

e)    pompa jonowa, polaryzacja, depolaryzacja, refrakcja i repolaryzacja;

2.    Patofizjologia i klinika układu nerwowego i ruchowego:

a)    ból ostry, przewlekły, somatyczny, trzewny, psychogenny;

b)    nocycepcja, antynocycepcja, polipetydy opioidowe;

c)    porażenia i niedowłady: mózgowe, rdzeniowe i obwodowe;

d)    dziecięce porażenia mózgowe, stwardnienie rozsiane;

e)    zaniki i przykurcze mięśniowe z unieruchomienia.

4.2.1. Niektóre właściwości elektryczne tkanek

W tkankach występuje elektryczność wytworzona w organizmie. Nazywamy ją wewnętrzną lub endogenną. Pole i napięcie elektryczne doprowadzone spoza ustroju nazywamy zewnętrznymi. Zewnętrzne napięcie elektryczne wpływa przede wszystkim na endogenne procesy elektryczne.

Komórka jest przestrzenią elektrycznie zamkniętą błoną komórkową o dużej oporności w warstwie lipidowej. Stanowi ona kondensator o znacznej pojemności około l mF/cm³. Podobnie dużą pojemność elektryczną mają organelle wewnątrzkomórkowe. Niektóre substancje (białka, chloroplasty) mają własności półprzewodnikowe związane ze strukturą quasi-krystaliczną. Zawartość komórki może być uważana za wielofazowy układ koloidalny złożony z wysokocząsteczkowych białek, węglowodanów, kwasów nukleinowych, tłuszczów i ich wzajemnych związków zanurzonych w elektrolicie z jonami Na⁺, K⁺, Ca⁺, Cl“. O przewodności elektrycznej decydują jony elektrolitów. Udział koloidów w przewodzeniu prądu jest niewielki.

Wielkość endogennych procesów elektrycznych mierzy się w tysięcznych i milionowych częściach jednostek elektrycznych (woltów i amperów), lecz gradienty napięć na grubości błon biologicznych bywają porównywalne do tych, jakie rozżarzają włókno żarówki.

168