s gli

Typ równinny charakteryzuje się wysokościami względnymi mniejszymi od 2 m i nachyleniem powierzchni poniżą 2%. Typ falisty obejmuje tereny, na których wysokości względne dochodzą do 25 m, a spadki powierzchni terenu są mniejsze od 5%. Typ pagórkowaty zajmuje teren mający wysokości względne dochodzące do 20 ą a nachylenie powierzchni najczęściej do 35%, podstawa poszczególnych form jest zazwyczaj większa od 100 m. Typ wzgórzowy charakteryzuje się wysokościami względnymi mogącymi przekraczać nawet 50 m, spadki powierzchni terenu mieszczą się zazwyczaj w przedziale 10 - 35%, a podstawa poszczególnych form jest większa od kilkuset metrów.

Należy zwrócić uwagę, że podane powyżej poszczególne charakterystyki ilościowe klasyfikacji uzasadnić można:

- wzrostem człowieka (w liczbach całkowitych 2 m),

- rozróżnialnym wzrokowo minimalnym nachyleniem (2%),

- zróżnicowaniem wysiłku przy pokonywaniu spadków powierzchni terenu przez człowieka ciągnącego wózek (do 5%), konia w zaprzęgu (do 10%), piechura z plecakiem (do 35%),

- wysokości względne 20 (25) m i 50 m są zwyczajowymi określeniami deniwelacji rzeźby takiego terenu, który nazywa się pagórkiem lub wzgórzem.

W przypadku dolin rozpatrzono odrębnie cztery cechy, podając dla nich w sposób jakościowy dane morfometryczne (rys. 3.2). Uwzględniono szerokość doliny, wskaźnik głębokości doliny, spadek podłużny doliny, charakter koryta cielcu w dnie doliny.

Szerokość doliny określano na podstawie odległości między górnymi jej krawędziami. Przyjęto następującą typologię szerokości: doliny wąskie o przekroju poprzecznym mniejszym od 0,5 km, przy górnej krawędzi wcięcia; doliny szerokie o przekroju poprzecznym 0,5 - 2,0 km; doliny bardzo szerokie o przekroju poprzecznym powyżej 2 km. Granice te uzasadnione są łatwością organizowania przeprawy przez rzekę, wypełniającą dolinę do 0,5 km w czasie powodzi (łączność akustyczna i wzrokowa między dwoma brzegami) oraz trudnościami przeprawy i praktycznym brakiem łączności akustycznej i wzrokowej przy zalaniu doliny o szerokości ponad 2 km.

Z kolei rozpatrzono wskaźnik głębokość doliny, opierając się na stosunku szerokości przekroju poprzecznego doliny (L) do głębokości tego przekroju (H). Wydzielono doliny głębokie, gdy L:H jest mniejsze od 5; doliny dość głębokie, gdy L:H mieści się w zakresie 5 - 20; doliny płytkie, gdy L:H jest większe od 20.

Dalej rozpatrzono spadek podłużny dna doliny. Wyodrębniono dna o nachyleniu dużym >0,5%o, umiarkowanym 0,5 - 0,2%o, małym < 0,2%o. Granice te uzasadnione są dla rzek przeciętnej wielkości w Europie, charakteryzujących się wyraźnym występowaniem nurtu wody (prądu wody), gdy spadek przekracza 0,5%o i słabością nurtu, gdy spadek dna doliny jest mniejszy od 0,2V

W dnie doliny rozróżniono charakter koryta deku płynącego w jej dnie. Wydzielono tu dna dolin z korytami prostymi; dolinami z korytami meandrującymi (zakolowymi) oraz doliny z korytami roztokowymi, gdy ciek rozdziela się na szereg koryt oddzielonych od siebie łachami śródkorytowymi.

SZEROKOŚĆ DOLIN

wqskie szerokie bardzo szerokie

L < 0,5km L= 0,5~2,0 km L > 2,0km