wstęp do teorii polityki img 66

71

z drugiej zaś na redefinicję celów i interesów państw¹⁵. Zmiana struktur)- uczestników systemu stosunków międzynarodowych, w którym coraz większą rolę odgryw-ają uczestnicy pozapaństwowi - organizacje pozarządowe czy też transnarodowe, jest przy-czynąnieadckw atności tradycyjnych środków realizacji polityki zagranicznej.

Równocześnie z zasygnalizowanymi powyżej procesami zachodzi wzrost współzależności międzynarodowych, opisywany niezwykle często jako proces globalizacji. Proces internacjonalizacji nabrał przyspieszonego tempa w okresie postzimno-wojennym, obejmując swym oddziaływaniem wszystkie dziedziny życia społecznego, w tym także kwestie bezpieczeństwa. Proces wzrastającej intcmacjonaliz.acji ma w¹ sferze bezpieczeństwa następujące konsekwencje:

•    ewolucja charakteru, specyfiki i źródeł wyzwań i zagrożeń dla bezpieczeństwa państw: „W'zrost skali i intensywności zagrożeń nicmilitarnych, zwiększenie dynamiki wyzwań i zagrożeń stwarzanych przez politykę państw', wyzwania i zagrożenia wynikające z rozwoju naukowo-technicznego”, zagrożenia natuy ekologicznej;

•    ewolucja postrzegania wyzwań i zagrożeń - „rewolucja informacyjna” stwarza możliwość zwiększenia wiedży na temat zjawisk i wydarzeń ważnych dla polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, przyspiesza też. obieg informacji, a zatem możliwość rozpowszechniania informacji i reagowania na nią; w efekcie niejednokrotnie informacja i dezinfonnacja stająsię istotnym instrumentem polityki zagranicznej;

•    „ewolucja środków dostępnych dla polityki bezpieczeństwa” - najważniejszą jej cechą jest ograniczenie roli środków' militarnych na rzecz politycznych;

•    zmienność koncepcji oraz implementacji polityki bezpieczeństwa państw i or-ganizacj i międzynarodowych-głównie poszerzenie się zakresu przedmiotowego pojmowania bezpieczeństwa;

•    „ew'oiucja metod i środków prowadzenia polityki bezpieczeństwa” -przesunięcie akcentu ze środków defensywnych i agresywnych na działania prewencyjne, przy czym państwa chętniej działają kolektywnie niż indywidualnie;

•    ,umiany struktury środowiska międzynarodowego, w tym przede wszystkim ewolucja instytucji i mechanizmów międzynarodowych”-są to zmiany wymuszone przez proces internacjonalizacji, a ich istotną cechą jest to, że nie zapoczątkował ich, jak zwykle w historii stosunków międzynarodowych, konflikt zbrojny o dużej skali, lecz pokojowe przemiany systemu po rozpadzie systemu bipolarnego⁴⁵.

⁴⁵    Zob. Zięba, Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego..., s. 38.

⁴⁶    Szerzej na temat wzrostu współzależności międzynarodowych zob. ibidem, s. 38-39.