Zasady Wykładni Prawa L Morawski3

Rozdział X. Zakres wykładni - wykładnia literalna, rozszerzająca...

Mówiąc o zakresie wykładni należy podkreślić, że zasadniczo każda wykładnia musi się mieścić w granicach możliwego sensu leksykalnego danego pojęcia, a w każdym razie że odstępstwo od tego sensu jest możliwe tylko w wyjątkowych wypadkach uzasadnionych przez tzw. reguły odstępstwa (por. rozdz. V). Fakt ten w istotny sposób różni od siebie wykładnię rozszerzającą i analogię.

2. Ogólne zasady stosowania wykładni literalnej, rozszerzającej i zwężającej

W orzecznictwie i doktrynie ukształtował się bardzo bogaty zestaw dyrektyw określających zasady stosowania wspomnianych rodzajów wykładni. Wymieńmy najważniejsze z nich:

■    Wszystkie przepisy prawa powinny być interpretowane literalnie, chyba że istnieją ważne racje, by nadać im interpretację rozszerzającą lub zwężającą.

■    W sposób ścisły, literalny powinny być w szczególności interpretowane przepisy kompetencyjne oraz przepisy ograniczające prawa lub wolności obywatelskie.

■    Dopuszczalna jest interpretacja rozszerzająca praw i wolności obywatelskich, a zasadniczo niedopuszczalna wykładnia rozszerzająca ich obowiązków oraz ograniczeń ich praw i wolności.

■    Przepisy odnoszące się do działań władczych organów państwowych nie powinny być interpretowane rozszerzająco, natomiast jest zasadniczo dopuszczalna taka interpretacja w przypadku działań niewładczych.

■    Zakaz wykładni rozszerzającej wyjątków (exceptiones non sunt extendendae).

■    Zakaz wykładni rozszerzającej przepisów prawnych, które stanowią lex specialis.

■    Zakaz wykładni rozszerzającej przepisów, których redakcja sugeruje, że powinny być rozumiane ściśle, a więc na przykład przepisów w których kontekście użyto takich słów jak „tylko”, Jedynie”, wyłącznie”.

■    Nakaz wykładni literalnej przepisów prawa karnego.

■    Nakaz wykładni literalnej przepisów prawa podatkowego.

■ ■ 193 ■■