Untitled Scanned 44 (5)

IX. RUCHY KAMERY

Wielkie odkrycia w estetyce filmowej są nie tyle bezimienne, ile domywane na określonym poziomie rozwoju technicznego zazwyczaj rzez kilku twórców jednocześnie. Wygodniej jednak operować pojęciem dnostkowego wynalazcy, zgódźmy się więc z Georges Sadoulem, któ-w swej „Historii kinematografii” pierwszeństwo wynalazku jazd ka-" ry (a jest to podstawowa forma ruchliwości kamery) przypisuje Fran-1/.owi Promio, jednemu z operatorów firmy Lumiere. Na wiosnę 1896 ku Promio bawił na zdjęciach w Wenecji. Sadoul cytuje jego słowa: dając się gondolą do hotelu patrzyłem na uciekające brzegi i pomyli'm, że skoro film pozwala odtwarzać obiekty ruchome, warto być '■ odwrócić tę zasadę i odtworzyć z pomocą ruchomej mery obiekty nieruchome”*).

¹ >d tej pory ruch kamery uznać można za oficjalnie odkryty.

Kuchoma kamera, zupełnie tak samo jak i ruchomość filmowanego be ktu, podkreśla „aspekty ruchowe świata” i „otwiera przed *nami "li stwo Ruchu”, zgodnie z teoriami Epsteina i Irzykowskiego. Dla-H¹ też stanowi pierwszorzędny środek ekspresji filmowej. W przeci-M "'itwie do ruchu aktora nie jest to środek „naturalny”, lecz w cało-l' wynikły z podporządkowania sobie przez twórcę możliwości nowej ■-chniki.

1 uch kamery daje się dzielić na:

' panoramy — aparat filmując stoi nieruchomo na statywie, któ-• i głowica pozwala obracać się aparatowi np. w płaszczyźnie pozio-“ i. u także, wbrew tradycyjnemu rozumieniu terminu, w pionow^Tej;

•    | a z d y — aparat, filmując, zmienia miejsce z różną szybkością

> i nych kierunkach;

pudy z panoramowaniem — połączenie możliwości obu ■ ' /szych metod.

ikc Sadoul: Histoire d’un art. Op. cit., s. 24. (Podkr. moje — J.P.).

103