cywilneprawomalz2

344 XVI. Małżeńskie ustroje majątkowe

wierzyciela ze skargą pauliańską, skoro bezskuteczność względną czynności prawnej przewiduje art. 47¹ k.r.o.

Do ustanowionej umownej wspólności majątkowej stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej (art. 48 k.r.o.), niemniej jednak ustawodawca wyznaczył granicę, do której można w drodze małżeńskiej umowy majątkowej rozszerzyć zakres wspólności majątkowej (art. 49 k.r.o.). Charakterystyczny jest w tej mierze przepis art. 49 § 1 ust. 1 wyłączający możliwość rozszerzenia wspólności na przedmioty majątkowe, które przypadną małżonkowi z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny po zawarciu umowy o rozszerzeniu wspólności majątkowej. Przepis ten nie dotyczy przedmiotów majątkowych, które przypadły jednemu z małżonków z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny przed zawarciem umowy o rozszerzeniu wspólności, i w chwili zawierania tej umowy stanowiły majątek osobisty tego małżonka. Jeżeli jednak spadkodawca lub darczyńca zastrzegli, że przedmioty majątkowe, które przypadły małżonkowi z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny, nie wejdą w przyszłości do majątku wspólnego małżonków', to w takim przypadku rozszerzenie wspólności majątkowej przeciwne temu zastrzeżeniu byłoby niedopuszczalne.

114

Co to jest ustrój rozdzielności majątkowej?

Przepisy art. 5 l i 5 i¹ k.r.o. określają ustrój rozdzielności majątkowej między małżonkami jako ustrój umowny. Rozdzielność majątkowa jako ustrój przymusowy zdefiniowana jest w art. 52-54 k.r.o. Ustrój rozdzielności majątkowej polega na tym. że małżonkowie nie mają majątku wspólnego, a każdy z ruch ma jedynie majątek osobisty, którym zarządza i rozporządza bez udziału drugiego małżonka. Jeżeli umowa o ustanowieniu rozdzielności majątkowej została zawarta w czasie występowania ustawowej lub umownej wspólności majątkowej, do majątków osobistych każdego z małżonków wejdą przedmioty majątkowe nabyte przez niego przed powstaniem wspólności majątkowej, przedmioty majątkowe stanowiące majątek osobisty każdego z małżonków i przedmioty majątkowe nabyte przez każdego z małżonków po zawarciu umowy. Ustanowienie rozdzielności majątkowej w czasie trwania małżeństwa nie powoduje ustania wspólności nawiązanego w czasie trwania małżeństwa najmu lokalu, służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez małżonków rodziny. Jednakże z ważnych powodów

⁵ XVI. Małżeńskie ustroje majątkowe 345

j 0---

III

1 jgisąd na żądanie jednego z małżonków może znieść tę wspólność (art. 680¹

I ą-k.c.). W czasie trwania rozdzielności majątkowej małżonkowie mogą wspól-| ;|ihie nabywać przedmioty majątkowe, które stanowić będą ich współwłasność

II w częściach ułamkowych. Od chwili ustanowienia rozdzielności majątkowej

i ■}'każdy z małżonków samodzielnie zarządza swoim majątkiem i na dokonanie

I H ’

y uczynności zarządu nie jest wymagana zgoda drugiego małżonka, który nie ] -.może również sprzeciwić się dokonaniu takiej czynności. Małżonek nie jest ■ również zobowiązany do informowania współmałżonka o stanie jego majątku, o zasadach wykonywania zarządu tym majątkiem i o obciążających go | ‘- zobowiązaniach.

115

Na czym polega rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków?

Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków jest rodzajem umownego ustroju majątkowego małżonków i została przyjęta do naszego ustawodawstwa na wzór regulacji w prawie niemieckim. Konieczność wprowadzenia takiego ustroju majątkowego uzasadniano faktem, iż majątek rodzinny coraz częściej służy celom gospodarczo-produkcyjnym, które wymagają znacznej swobody każdego z małżonków w podejmowaniu decyzji. Jednocześnie rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków w przypadku podziału dorobku małżonków na wypadek ustania takiego systemu majątkowego pozwala na wyrównanie różnicy w sytuacji majątkowej małżonków wynikającej z faktu prowadzenia przez jednego z nich gospodarstwa domowego czy też złego stanu zdrowia. Istotą omawianej rozdzielności majątkowej jest pełna rozdzielność majątkowa w czasie trwania tego ustroju, ale specyfika tego ustroju polega na wyrównaniu dorobków po jego ustaniu.

Przy wyrównaniu dorobków po ustaniu umownej rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków należy uwzględniać zasady art. 5l³ k.r.o. Oznacza to, że dorobek obejmuje oddzielnie dorobki każdego z małżonków, niemniej jednak ma on wspólne elementy z majątkiem wspólnym w ustawowym ustroju majątkowym. Dorobkiem każdego z małżonków jest wzrost wartości jego majątku od dnia zawarcia umowy o rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków do dnia ustania rozdzielności majątkowej. Wzrost wartości majątku każdego z małżonków może wynikać ze wzrostu