cywilneprawomalz
4

348

XVI. Małżeńskie ustroje majątkowe

puszczalne jest jednak ustanowienie rozdzielności majątkowej z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa. Może to być uzasadnione w przypadku długotrwałej separacji małżonków, gdy jedno z nich nie przyczynia się do tworzenia majątku wspólnego, a nadto zagraża utrzymaniem jego stanu dotychczasowego. Rozdzielność majątkowa nie może być ustanowiona z dniem wcześniejszym aniżeli dzień powstania ważnych powodów.

Sprawy o ustanowienie rozdzielności majątkowej są sprawami majątkowymi i należą do właściwości rzeczowej sądu rejonowego, i to bez względu na wartość przedmiotu sporu (art. 17 pkt 4 k.p.c.). Wyrok ustanawiający rozdzielność majątkową jest skuteczny wobec osób trzecich i w przeciwieństwie do umownego wyłączenia wspólności majątkowej małżonkowie mogą powoływać się na ustanie wspólności majątkowej wobec osób trzecich bez względu na to, czy wydanie wyroku i jego treść były tym osobom wiadome.

Należy zauważyć, że ustanie wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa nie pociąga za sobą ustania wspólności najmu. Jednakże sąd może z ważnych powodów ustanowić rozdzielność najmu lokalu. Ważne powody ustanowienia rozdzielności najmu lokalu są podobne do ważnych powodów ustanowienia rozdzielności majątkowej (art. 680* k.c.).

Rozdzielność majątkowa powstaje z mocy prawa, w razie ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków. Powstanie rozdzielności majątkowej między małżonkami powoduje zarówno ubezwłasnowolnienie całkowite (art. 13 k.c.), jak i ubezwłasnowolnienie częściowe (art. 16 k.c.). Rozdzielność majątkowa powstała na skutek ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków obowiązuje przez cały czas trwania ubezwłasnowolnienia. a powstała po ogłoszeniu upadłości jednego z małżonków obowiązuje do czasu umorzenia, ukończenia lub uchylenia postępowania upadłościowego i nie może być zmieniona w drodze umowy między małżonkami.

Zgodnie z art. 54 § 1 k.r.o. orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstała na skutek orzeczenia separacji jest przymusowym ustrojem majątkowym. Powstanie rozdzielności majątkowej następuje w tym przypadku z mocy samego prawa, a sąd, wydając orzeczenie o separacji, nie wydaje w tym przedmiocie żadnego rozstrzygnięcia. Po zniesieniu separacji powstaje między

XVI. Małżeńskie ustroje majątkowe

;

1

349

małżonkami ustawowy ustrój majątkowy, a skutek ten następuje z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zniesieniu separacji. Rozdzielność majątkowa po zniesieniu separacji zostaje utrzymana tylko wtedy, gdy w sprawie o zniesienie separacji małżonkowie złożą zgodny wniosek o utrzymaniu tego ustroju, a sąd w postanowieniu znoszącym separację zamieści orzeczenie o utrzymaniu rozdzielności majątkowej (art. 54 § 2 k.r.o.). Nie będzie tylko jednak ustrój przymusowy i nie jest wyłączona jego późniejsza zmiana w drodze umowy zawartej przez małżonków.