można, szybkim krokiem posuwają się do ulepszenia; już nawet chociaż w małej części założony gabinet historji naturalnej i sprowadzone narzędzia* służące do fizyki i chemji, a bibljoteka, zaczęta z pozostałych ułomków drukarskiej sztuki po Jezuitach, znacznie wzrosła darami szanownych męży, rozkrzewiać oświecenie pragnących1.
W. Wschód wolnomularstwa polskiego, zamarły podczas rozbiorów Rzeczypospolitej, wskrzeszony został 22 marca 1810 pod kierunkiem W. Mistrza Ludwika Gutakowskiego, prezesa Rady Księstwa i prezesa Senatu. Pomocnymi mu byli naówczas bracia Paweł Łuszczewski, minister Spraw Wewnętrznych i Aleksander Potocki, minister Policji.
Loża Wolność Odzyskana, otworzona w Lublinie 9 lutego 1811, była jedną z pierwszych lóż wskrzeszonego W. Wschodu Narodowego w Księstwie Warszawskiem. Zapoznamy się z życiem tej loży. Aby działalność jej rozwinęła się przed nami możliwie pełniej, postaram się podać w porządku chronologicznym materjały, które udało mi się odszukać.
W dniu otwarcia loży Wolność Odzyskana zebrali się w Lublinie po raz pierwszy jej założyciele: generał dywizji Ludwik Kamieniecki, sędzia Trybunału Cywilnego w departamencie lubelskim Jan Łuczyński, Teodor Gruel, pułkownicy: Antoni Gużkowski, Józef Nowicki i Maciej Straszewski, podprefekt powiatu lubelskiego Franciszek Olszewski, radca prefektury departamentu lubelskiego Michał Karaś, cudzoziemiec Ludwik Hónigsberg, podsędek cywilny powiatu lubelskiego Mateusz Drągowski, szef Michał Pełczyński, Józef Różycki, Jan Wysiekierski, radca powiatu lubelskiego Jan Piaskowski i kapitan Kazimierz Machnicki.
Po otrzymaniu konstytucji od W. Wschodu Narodowego wspomniani bracia zebrali się po raz drugi 17 maja tegoż roku i obrali na rok urzędników nowopowstałej loży: Kamienieckiego mistrzem katedry, Nowickiego namiestnikiem, Gużkowskiego 1 dozorcą, Łuczyńskiego 2 dozorcą, Machnickiego mówcą, Pełczyńskiego sekretarzem, Hónigsberga podskarbim, Drągow-skiego sędzią, Piaskowskiego jałmużnikiem, Olszewskiego mistrzem obrzędów, Straszewskiego pieczętarzem i archiwistą, Wysiekierskiego budowniczym
1 rachmistrzem, Gruela 1 Stuartem i generała brygady Edwarda Żółtowskiego
2 Stuartem.
Wśród wspomnianych założycieli loży na wyróżnienie zasługuje Kazimierz Machnicki, człowiek o wielkiej duszy i kierownik późniejszych patriotycznych poczynań majora Walerjana Łukasińskiego, który 10 maja 1811 został również członkiem loży Wolność Odzyskana.
8
Almanach Lubelski na Rok 1815 dla Amatorom Litteratury oyczystey, w Lublinie, u Jana K. Pruskiego. 8°, str. 136. Artykuł Kazimierza Puchały: Opis historyczno-malarski departamentu Lubelskiego.