img435 (5)

D. Chlebna-Sokół, D. Kardas-Sobantka

Efekt akustyczny zależy od rodzaju narządu, jego upowietrznie-nia (utkania), otaczających go tkanek i odległości do powierzchni klatki piersiowej, a także siły opuku. Silne opukiwanie powoduje, że drgania rozchodzą się na powierzchni klatki piersiowej o średnicy 4-6 cm, a w głąb na 6-7 cm. Drgania przy opukiwaniu słabym rozchodzą się na powierzchni o średnicy 3 cm, a w głąb na 3-4 cm. Opukiwanie serca powinno być słabsze aniżeli płuc.

Wyróżnia się następujące rodzaje odgłosu opukowego: jawny - fizjologiczny nad prawidłową tkanką płucną; bębenkowy - nad tkanką bardziej powietrzną niż prayyjdłojye płuco (rozedma płuc, odma opłucnowa); odgłos taki jest fizjologiczny nad żołądkiem, dwunastnicą i pętlami jelit; stłumiony - przy nacieczeniu tkanki płucnej, płynie w jamie opłucnej, niedodmie jednego płuca lub płata, zwłóknieniu płuca i opłucnej; odgłos taki jest prawidłowy przy opukiwaniu narządów bezpowietrznych (miąższowych).

Opukiwanie orientacyjne (porównawcze) polega na porównaniu odgłosu opukowego w miejscach symetrycznych tzn. po stronie lewej i prawej:

•    okolica nad- i podobojczykowa;

•    II przestrzeń międzyżebrowa w linii przymostkowęj;

•    IV przestrzeń międzyżebrowa w linii środkowoobojczy-kowej prawej i na zewnątrz od linii środkowoóBojczykowcj lewej;

•    VI przestrzeń międzyżebrowa w linii środkowej pachowej;

•    okolice: nadgrzebieniowa, międzyłopatkowa i podłopatkowa.

Opukiwanie szczegółowe służy do ustalenia dolnych granic płuc. Opukuje się każde płuco oddzielnie w następujących liniach: przymostkowa, środkowoobojczykowa, pachowa środkowa, łopatkowa i przykręgowa; zaczyna się od górnych części klatki piersiowej i kieruje w dół do poszukiwanej dolnej granicy płuca (kontaktu z narządem miąższowym).

W podręcznikach chorób wewnętrznych podawane są następujące dolne granice płuc w poszczególnych liniach topograficznych, które można wykorzystać przy badaniu dzieci starszych:

linia

płuco prawe płuco lewe

przymostkowa środkowooboj czykowa pachowa środkowa łopatkowa przykręgowa

V    żebro

VI    żebro

VII    żebro

X    żebro

XI    żebro (krąg piersiowy)

IV żebro VI żebro VIII żebro

X    żebro

XI    żebro (krąg piersiowy)

Granice płuc są zależne od pozycji badanego: w przypadku pozycji stojącej znajdują się na dolnych brzegach, leżącej zaś -na górnych brzegach wymienionych żeber. Po stronie lewej od przodu dolne granice płuca opukuje się cicho.

Należy zwrócić uwagę, że po stronie lewej znajduje się łukowate wcięcie przedniego brzegu płuca, wynikające z przylegania serca bezpośrednio do powierzchni klatki piersiowej.

Ruchomość dolnych granic płuc określa się jako różnicę stłumienia na szczycie wdechu i wydechu. Powinna ona wynosić około 2 cm.

Osłuchiwanie płuc przeprowadza się za pomocą lejka lub membrany słuchawki lekarskiej w miejscach orientacyjnego opukiwania. Badany w tym czasie oddycha przez nos; często poleca się wykonywanie głębokich oddechów dla lepszego ujawnienia niektórych zjawisk osłuchowych.

65