img467 (6)

r

D. Chlebna-Sokół, D. Kardas-Sobantka

a wtórnie spadek pCCb spowodowany wyrównawczą hiper-wentylacją, co powoduje normalizacją pH. Obok zaburzeń prostych, występują także mieszane, kiedy współwystępują dwie lub więcej przyczyn pierwotnych oddziałujących na gospodarkę kwasowo-zasadową.

Ciśnienie parcjalne tlenu (PO2) we krwi tętniczej od końca 1. miesiąca życia wynosi 95 mmHg. U młodszych dzieci wartości te są niższe; dla uproszczenia 50-80 mmHg przyjęto uważać za świadczące o wystarczającym utlenowaniu zarówno u wcześniaków, jak i noworodków donoszonych. Wartości niższe wskazują na hipoksemię, czyli niedotlenienie krwi tętniczej.

Ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla (PCO2) jest zależne od funkcji płuc i układu sercowo-naczyniowego; we krwi tętniczej waha się ono od 33 do 44 mmHg (4,38-5,85 kPa). Prawidłowa interpretacja wyniku oznaczenia pCC>2 wymaga znajomości pH krwi i stężenia wodorowęglanów.

Stężenie wodorowęglanów odpowiada aktualnemu stężeniu HCO3 w osoczu uzyskanym z krwi pobranej w warunkach bezpowietrznych. Wartość ta jest zależna od pCC>2 we krwi. Stężenie HCO3 wynosi w warunkach prawidłowych 25 mmol/1 (wahania 22 - 28 mmol/1).

Standardowe stężenie wodorowęglanów oznacza stężenie HCO3' w osoczu uzyskanym z krwi całkowicie utlenowanej i wysyconej dwutlenkiem węgla przy ciśnieniu 40 mm Hg (5,32 kPa) w temp. 37°C. Stężenie wodorowęglanów standardowych jest niezależne od pCC>2 i w niewielkim stopniu zależne od stężenia hemoglobiny we krwi, a wynosi średnio 24 mmol/1.

Nadmiar lub niedobór zasad (BE) określa tę ilość kwaśności lub zasadowości miareczkowej, jaką uzyskuje się przy miareczkowaniu roztworu do pH 7,4 przy pCC>2 wynoszącym 40 mmHg w temp. 37 °C. Jeżeli BE jest ujemny, badany roztwór zawiera nadmiar kwasów nielotnych lub deficyt zasad.

Wartość BE podaje się w mEq i teoretycznie powinna w warunkach prawidłowych stanowić zero. Dla niemowląt zakres referencyjny waha się od -7 do -1 mEq/l, dla małych dzieci od -4 do +2 mEq/l, a później ± 3 mEq/l.

Płyn mózgowo-rdzeniowy

Stwierdzenie dodatnich objawów oponowych jest wskazaniem do pobrania płynu mózgowo-rdzeniowego; niekiedy badanie to wykonuje się również z innych przyczyn np. w celu wykluczenia zajęcia ośrodkowego układu nerwowego lub podania cytostatyków w białaczce. Płyn mózgowo-rdzeniowy uzyskuje się najczęściej drogą nakłucia lędźwiowego.

Nakłucie takie wykonuje się u dziecka leżącego na prawym boku lub siedzącego, z tak wygiętym kręgosłupem, aby maksymalnie poszerzyć odstępy między wyrostkami kolczystymi kręgów. Igłę z mandrynem wprowadza się w kierunku lekko dogło-wowym pomiędzy IV i V lub III i IV kręgiem lędźwiowym; punkt ten wyznacza przecięcie linii łączącej najwyższe punkty grzebieni kości biodrowych z linią wyznaczoną przez wyrostki kolczyste kręgów.

U dziecka zdrowego płyn wypływa kroplami, jeżeli natomiast jest duże ciśnienie śródczaszkowe, wypływa strumieniem. Pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego powinno być poprzedzone pomiarem ciśnienia przy pomocy specjalnego aparatu. U niemowląt i małych dzieci ciśnienie płynu wynosi 50-150 mm, u starszych 150-200 mm słupa wody. Podczas płaczu ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego podwyższa się.

W prawidłowym płynie mózgowo-rdzeniowym liczba komórek (pleocytoza) nie przekracza 5 w 1 mm³ (100% jednoją-drzastych, czyli limfocytów), stężenie białka wynosi 20-45 mg/dl, glukozy 50-75 mg/dl (75% wartości we krwi), a chlorków 120-130 mEq/l.

129