img939

Badania nad polskim językiem mówionym i pisanym mają jeszcze charakter wstępny. Istnieje jednak już sporo prac poświęconych wybranym cechom językowym obu tych odmian²⁵. Na podstawie tych prac można się pokusić o zbiorcze zestawienie cech różniących.

Jak widać z tych niekompletnych zestawień, różnic między JM a JP jest sporo. W wykazie nie uwzględniłem wielu różnic konkretnych w zakresie słownictwa i frazeologii, a także różnic stylistycznych. Język pisany stał się główną dziedziną stylotwórczą, „sprawcą” wielości odmian stylowych języka i źródłem powstania wielu stylistyczno-ge-nologicznych typów wypowiedzi.

Nie zestawiłem tu także różnic w zakresie najniższej hierarchii języka, przyjmując, iż konwencje ortograficzne ujednolicają płaszczyz-

w wersji pisanej spełnia swe najważniejsze funkcje społeczne, komunikatywną i poznawczą w wielu dziedzinach znacznie lepiej niż w postaci dźwiękowej.” (s. 104).

²⁵ Por. oprócz cytowanych już prac, szczególnie cenne rozprawy i artykuły, które zostały wykorzystane do opracowania przedstawionych tabel: K. P i s a r-k o w a: Składnia rozmowy telefonicznej. Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk 1975; N. Perczyńska: Wybrane cechy składniowo-stylistyczne polszczyzny mówionej (na materiale gwary północnomazowieckiej wsi Szczutowo i okolic). Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk 1976; J. Anusiewicz: Konstrukcje analityczne w języku mówionym. W; Miejska polszczyzna mówiona. Metodologia badań. Red. W. Lubas. Katowice 1976, s. 85—102; J. Bartmiński: O pewnej różnicy między językiem pisanym a mówionym (zasada minimalizacji wyboru). „Prace Filologiczne” XXV, 1975, s. 225—232; tenże: Swoiste formy orzeczeń w języku ustnym (orzeczenie onomatopeiczne, kompozycjonalne, zaimkowe, podwojone). W: Studia nad składnią polszczyzny mówionej. Red. T. Skubalanka. Wrocław 1978, s. 159—175; P. Bąk: Przerywniki jako charakterystyczna cecha języka potocznego. „Poradnik Językowy” 1974, s. 24—-30; H. Bułczyńska-Zgółko-wa: O syntaktycznej segmentacji tekstu mówionego. „Studia Polonistyczne” 1976, t. III, s. 297—312; D. B u 111 e r: Polskie słownictwo potoczne. „Poradnik Językowy 1977, s. 89—98, 153—163; 1978, s. 7—19; tejże: Struktura polskiego słownictwa potocznego. W: Studia nad składnią polszczyzny mówionej..., s. 111—118; K. Jałowiczor: Wypowiedzenia wykolejone jako typowa struktura dialogowej formy współczesnej polszczyzny. W: Studia nad składnią polszczyzny mówionej..., s. 189—194; J. M a y e n: O stylistyce utworów mówionych. Wrocław 1972; K. P i-s ark owa: Zdanie mówione a rola kontekstu. W: Studia nad składnią polszczyzny mówionej..., s. 7—20; H. Satkiewicz: Wskaźniki słowotwórcze przynależności wyrazów do stylu potocznego. W: Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego. Red. M. Szymczak. Wrocław 1978, s. 161—167; T. Skubalanka: Ekspresywność języka a mowa potoczna. W: Poetyka i stylistyka słowiańska. Red. J. Trzynadlowski. Wrocław 1973, s. 177—183; tejże: Fleksja potoczna i metody jej badania. W: Studia nad składnią polszczyzny mówionej..., s. 77—87; T. Skubalanka, J. Mazur: Język potoczny małych miasteczek na południowej Lubelszczyźnie. „Poradnik Językowy” 1973, s. 517—533; M. Z a r ę b i-na: Formy czasownikowe w tekście mówionym w ujęciu statystycznym. W: Studia indoeuropejskie. Red. J. Kurytowicz. Wrocław 1974, s. 307—314 i in.

55