IMG50 (2)

54 IV. Formy pracy wychowawczej

ekspresji i sposób wyrażania najgłębszych indywidualnych uczuć. Pozwala i ona wypełniać wolny czas, czyniąc go atrakcyjnym. Stwarza więc możliwości , J skierowania zachowań ludzkich w stronę społecznie akceptowaną. Do wy* chowawczych jfuidtcji muzyki .możną zaliczyć:' kompensowanie niepowodzeń ; życiowych, mobilizowanie do podejmowania wysiłku twórczego, wyzwalacie j określonych stanów emocjonalnych, integrowanie określonych sfer.przeżuć I psychicznych, kształcenie systematyczności, woli, wytrwałości.

Muzyka może pełnić liczne funkcje, m.in. motywujące, stymulujące, ko- . ,• munikacyjne i relaksujące. Przypisuje się jej harmonizującą rolę w rozwoju 2 psychofizycznej struktury osobowości. Muzykoterapia jako metoda wspo- ' / magająca psychoterapię posiada obecnie bogatą w podstawy teorie (por.' • T. Natanson 1979).

„Zabawa w teatr

Zabawa w teatr jest czymś więcej niż zwykłym tylko odtwarzaniem wy- j uczonych uprzednio ról. Stanowi próbę ukazania jakiegoś istotnego problemu k z punktu widzenia przeżyć i doświadczeń uczestników. Można ją zaliczyć \J do zabaw tematycznych, zwanych też zabawami dramatycznymi, zabawami j w granie roli oraz zabawami naśladowczymi i twórczymi (por. M. Łobocki ij 1990, s. 126-127) lub też dramą (B. Way 1990).

Kilka minut aktywnej dramy może bardzo dużo zdziałać dla zmęczonych, wyczerpanych i być może znudzonych umysłów. (...) Jest to sposób edukacji •] w najpełniejszym tego słowa znaczeniu. Jest to sposób życia i jako taki wspiera raczej niż zakłóca inne forrpy uczenia się (B. Way 1990, s. 15).

Często błędne są wyobrażenia na lemat dramy i sposobu podejścia przez nią do rozwoju człowieka.Przykładem może być opinia, ze jest to swobodna, nieskrępowana aktywność, zakładająca, że uczestnicy są sami, pozbawieni pomocy. Należy uwzględnić fakt, że na początku wszystkich zajęć twórczych uczestniczący doznają lęku przed swobodą, nie wiedzą, co mają robić. Jeżeli chodzi o pomysły na temat tego, co robić i później „kim być”, początkowo każda osoba z klasy jest w pełni uzależniona od nauczyciela. Nigdy jednak nie towarzyszą temu żadne wskazówki, instrukcje czy demonstracje, jak to robić. Każdy sam wymyśla sobie to „jak" i wypróbowuje. Jedynie bowiem odkrywanie dla siebie własnego sposobu ma wartość (por. B. Way 1990, s. 33-34).

' 3. -Formy.oddziaływań doraźnych

Formy oddziaływali doraźnych stanowią przeważnie gpogoby praęy.ip;

dywidualnęj z uczniem > znajdują jedynie czasowe zastosowanie w praktyce

wychowawczej.JDo form tego rodzaju zalicza się: udzielanie uczniom indywidualnej pomocy, formy oparte na wzmacnianiu pozytywnym i negatywnym, ignorowanie niepożądanych zachowań uczniów (M. Łobocki 1990, s. 134).

A. Udzielanie .indywidualnej pomocy

i].,i

V

t

Formą ta stanowi rodzaj wspierania ucznia w pomaganiu samemu sobie. Podstawowym jej celem jest spowodowanie, by uczeń nie musiał stale liczyć na cudze wsparcie, lecz-mógł polegać na własnych siłach i zdolnościach. Nauczyciele mógą w różny sposób udzielać uczniom pomocy, m.in. poprzez: 1) zindywidualizowane odpytywanie na stopnie, 2) zróżnicowane zadawanie pracy domowej, 3) organizowanie pomocy koleżeńskiej, zaś w nauce — 4) przez bezpośrednie wspomaganie ucznia (M. Łobocki 1990, s. )35)..

Ad 1. Zindywidualizowane odpytywanie na stopnie. Chodzi- tu o taki -sposób*odpytywania, który mógłby uchronić ucznia przed lękiem z powodu otrzymania słabych ocen. Lęk ten może zwiększać się w sytuacji, 'gdy uczeń ' odpowiada przed całą klasą, a jego wypowiedzi wywołują nie ^ylkó nega- ’ tywną ocenę nauczyciela, ale też nieprzychylne reakcje ze strony uczniów. Warto w takiej sytuacji wyznaczyć uczniowi niezbyt dużą partię materiału do nauczenia i stworzyć mu korzystne warunki do udzielania odpowiedzi, np. po zakończeniu lekcji, w sali, gdzie znajduje się tylko nauczyciel i uczeń. Przychylny stosunek nauczyciela może zwiększyć motywację ucznia do zdobywania wiedzy, a pochwała i zachęta oraz uzyskiwanie pozytywnych ocen podczas indywidualnych spotkań ucznia z nauczycielem — z pewnością ośmielą go i pozwolą uwierzyć w swoje możliwości.

^Ad 2, Zróżnicowane zadawanie pracy domowej. Wymaga to z pewnością zwiększonego wysiłku nauczycieli przy opracowywaniu wielu różnorodnych propozycji prac domowych. Mogą się one odnosić zarówno do uczniów bardzo zdolnych, jak i do tych, którzy mają trudności z przyswojeniem materiału czy też z wykonaniem pracy domowej. Wydaje się, że pożyteczne byłoby korzystanie z propozycji uczniów odnośnie tego, co chcieliby w domu wykonać w zakresie omawianej tematyki. Takie propozycje, składane zwłaszcza przez uczniów uzyskujących niższe oceny bądź też mających trudności z wykonaniem pracy (np. uczniów mało samodzielnych), to też pewnego rodzaju zobowiązanie, że praca wybrana przez nich z pewnością będzie zrealizowana.

Wykonanie pracy samodzielnie dobranej przez ucznia prawdopodobnie w większości przypadków spowoduje zwiększoną mobilizację oraz pozytywną motywację.