IMGs00

inności, można tu podać pogląd zaprezentowany w wydanej u nas książce amerykańskiego słyszącego psychologa Harlana Lana¹⁰.

Nie wszyscy jednak są zwolennikami tak krańcowych postaw. Wymienić tu można np. amerykańskiego niesłyszącego psychologa, T. Bertlinga, wywodzącego się z rodziny niesłyszących (dziadkowie, rodzice i rodzeństwo), posługującego się także ASL¹ , przyjaźniącego się z niesłyszącymi, członka organizacji niesłyszących, który jest zdecydowanym przeciwnikiem podkultury niesłyszących, wręcz zaprzeczającym jej istnieniu. Powiada on: „Istnieje wiele dostępnych faktów przedstawiających „kulturę” głuchych jako kulturę nieautentyczną. Niektórzy autorzy wyrażają swoje wątpliwości o prawdziwości jej istnienia w nowych pracach o kulturze głuchych. Osobiście mam poczucie istnienia bardziej opisowego i ścisłego słowa niż „kultura”, mimo iż jest ono humorystyczne, mianowicie „stowarzyszenie”¹ . Autor powyższej opinii prawdopodobnie nie odróżnia pojęcia culture od subculture. Bez wątpienia subkultura niesłyszących istnieje, jak zresztą wiele innych subkultur, jednak określając ją mianem stowarzyszenia („club”) Bertiing sprowadza jej funkcjonowanie głównie do więzi towarzyskich, podczas gdy więź ta, jeżeli występuje, jest w istocie więzią wspólnego losu, a także wynika najczęściej z niemożności porozumienia ze słyszącymi.

W celu określenia metod postępowania rewalidacyjnego, różniącego sur-dopedagogikę od innych subdyscyplin pedagogiki specjalnej, należy odpowiedzieć na następujące pytania:

•    Kogo chcemy wychować, jakimi w tym względzie rozporządzamy możliwościami i ograniczeniami?

•    Co jest istotą upośledzenia, polegającego na uszkodzeniu słuchu?

•    Co należy zrobić, aby wykształcić i wychować osobę z uszkodzonym słuchem?

Pytanie pierwsze jest przede wszystkim pytaniem o cel wychowania, który wynika z analizy ogólnych celów pedagogiki (ściślej z aksjologii i teleolo-gii pedagogicznej), a odpowiedź na nie jest warunkowana treścią pytania drogiego o istotę upośledzenia, jakim jest uszkodzenie narządu słuchu. Ostatnie

¹⁹ H. Lane, Maska dobroczynności, WSiP, Warszawa 1996.

ASL (American Sign Language) = Amerykański język migowy.

W oryg.: nThere are many facts auailable presenting the deaf „culture" as not being a tnie culture. Some writers admit their doubts of a true existence in their Works on he deef culture. I feel a morę descriptńe and accurate word than „culture", although btmorom.il I club [w:] T. B e r 11 i n g, A child sacrificed to the deaf culture, Copyright 1994 by Tom Bertiing, i. 83.

zas pytanie dotyczy sposobu, czyli metod, a także środków i form organizacyjnych postępowania rewalidacyjnego.

Surdopedagogika jako nauka zajmuje się faktów wychowawczych, ich wyjaśnianiem oraz projektowaniem zmtam rzo-czywistości wychowawczej¹³ zgodnie z postulowanym stanem rzeczy, czyb ideałem społeczno-wychowawczym.

Traktowanie surdopedagogiki jako samodzielnej gogicznęj jest uzasadnione po zaakceptowaniu następujących ustaleń:

-    podmiotem wychowania i kształcenia są osoby z uszkodzonym słuchem,

-    są one osobami wychowalnymi¹,

-    rozporządzamy teoretycznymi podstawami, umożliwiającjnN^^^H wanie opisu i porządkowania faktów wychowawczych, sposoba

śniania oraz projektowania zmian w wyniku przyjęcia określonego^ rycznie uzasadnionego systemu wartości i celów rewalidacyjnydjĆ^^^H wynikających z doświadczenia zasad, metod, form organizacyjnych, środków nauczania i wychowania - umożliwiających przewidywalne i skuteczne dn-konywanie pożądanych zmian w osobowości wychowanka, czyli re d a c j ę osób z uszkodzonym słuchem.

Surdopedagogika zyskuje także status dyscypliny naukowej rozwijając teorię rewalidacji osób z uszkodzonym słuchem oraz badając i ksztdMH praktykę rewalidacyjną.

Proces postępowania ortopedagogicznego nazywamy rewalidacja. Rewalidacja (łać. re ‘znów’ i yalidus ‘zdrowy, mocny’)jest procesem,gMH podobnie jak wszelkie procesy, cechuje ją dynamika przemian i rozcjągME w czasie. Jako postępowanie wychowawcze stanowi zespół ukiemiąi^| nych, celowych czynności dydaktyczno-wychowawczych wspólnych mjmiH kim odmianom wychowania specjalnego. Równocześnie jednak w rewalidacji występują swoiste, właściwe jedynie surdopedagogiee metody, formy organizacyjne nauczania i wychowania, umożliwią||Ml zowanie naczelnych celów wychowania.

Rewalidację można pojmować jako stan, rezultat, efekt pewmm|| wychowawczego bądź też jako sam ten proces. Tu rewalidację jako postępowanie wychowawcze właściwe dla surdopedagogiki.

¹³ Por. Cz. Czap A w, Pedagogika resocjalizacyjna, PWN, Warczan* H. Muszyński, Spór o metodologiczny status nauk o wyokaaaąMI gogiczny” 1952, nr 2(104).

⁴ Por. Enzyklopódisches Handbuch der Sonderpadagpgjk wtd ikra Marc hołd, Berlin 1969, s. 1075.