kem51

Helgi 102

Helgi 102

- „Wyspa Zwycięstwa”) jako miejsce ukrycia 46 mieczów, w tym jednego o wyjąt kowej wartości. Młodzieniec znalazł tę broń i na czele ojcowskiej drużyny pokonał —» Hrodmara mszcząc śmierć Swafnira, ojca swej matki (zob. zemsta). Wkrótce zabił olbrzyma Ha-tiego (zob. Hrimgerd) i zdobył sławę wielkiego wodza i wojownika. Wówczas za zgodą —> Eylimiego¹ poślubił Swawę, która jednak pozostała walkyrią, co znaczy, że związek miał „biały” charakter. Mimo zapowiadającego nieszczęście omenu przyjął wyzwanie —»Alfa-i w pojedynku odniósł śmiertelną ranę. Umierając wezwał Swawę i prosił ją o poślubienie Hedina, ten zaś poprzysiągł, że pierwej pomści śmierć brata. Uważano, że Helgi i Swawa urodzili się po raz drugi (zob. Sigrun).

Motyw początkowej nieporadności przyszłego wielkiego wojownika, swoiste zaprzeczę nie „dz ieci ńs t wa henńcznegc> ” (zob. Wali¹), jest dość rozpowszechniony (zob. Ottar¹): największy bohater staro-ruskich bylin, II ja Murom iec, trzydzieści pierwszych lat swego życia „kamieniem przesiedział’' na piecu cierpiąc niewład rąk i nóg, anglosaski Beowulf w młodości był leniem, wedle zaś irlandzkiej „sagi” pt. /niszczenie Diun High

bohater zwany Labraid Loinseach

/

(„Żeglarz, Który Mówi”) nosił najpierw od pow iadające t zeczy w is t ości imię Moen („Niemy”).

© Syn -» Sigmunda¹ i —> Borg-hild. Ledwo przyszedł na świat,

—> norny ustaliły dla niego los pełen sławy, a dwa kruki (zob. ptaki) zapowiedziały jego przyszłe zwycięstwa.

Ojciec osobiście nadał mu —> imię ku czci Helgiego Hjórwardsona

Wikiiiger utul Nannanerts Karl I licodor Strasser, Hamburg 1928. Zc zbiorów Biblioteki Pi PN w Po/naniu. Rcpr. I.. Borowski/ /Agencja Archiwum

Miecz wikiński z I.ippehne (Niemcy) (zob. Helgi¹), wręczył wspaniały' miecz i ob-darzył wielkim majątkiem. Chłopiec dora. stał pod okiem Ilagala i przyjaźnił się z je* go synem, Hamalem (zob. Hagal i Hamal). Śmierć ojca - a później także przyjaciela - z ręki —> Hundinga i jego synów (zob. Lyngwi) sprawiła, że podjął obowiązek —» zemsty. W piętnastym roku życia, wyposażony przez Hagala we flotę, popłynął przeciw wrogowi i złu pił jego ziemie, samego zaś pokonał i zabił zyskując przydomek hundingshani („Zabójca Hundinga”). Po walce urządził zwyczajowy strand-hągg - „ u bój n a w y brzeżu" i wraz ze swoją drużyną spożył surowe mięso. Wtedy zjawiła się przed nim kochająca go od dawna —> walkyria —> Sigrun, przypadkowa (?) obserwatorka niedawnego boju. Przezorny młodzieniec przedstawił się imieniem nieżyjącego już I łamała, ale gdy dziewczyna nie dała się zwieść, obwieścił jej zwycięstwo (był to prawnie wymagany zwyczaj, którego zaniedbanie czyniło z zabójcy zwykłego mordercę).

Obowiązku zemsty dopełnił, gdy po zdecydowanej odmowie zapłacenia główszczyzny za śmierć Hundinga zwyciężył jego czterech synów w bitwie pod Loga* f jąłem (Logafjall- „Ognista Góra"). Do wyczerpanego walką i odpoczywającego u kamienia zwanego Ara* stein (Arasteinn - „Orli Kamień bohatera ponownie przybyła wówczas Sigrun z prośbą o uratowanie przed nienawistnym jej, a przez ojca ułożonym, małżeństwem z Hód* broddem. Z wzajemnością żako* chany w walkyrii Helgi przyrzekł pomoc, zorganizował wikińską wyprawę (pod jego komendą płynął wówczas —» Sinfjótli) i w krwawej bt* twie pod Frekasieinem (FrekasteW¹ - „Wilcza Skała”) albo - wedle innej wersji - pod Oni palm idem (GnijW' lundr) rozbił wrogie oddziały i zabił

Hodbrodda. V\ walce z ręki 1 lelgiego zginęli też najbliżsi Sigrun, ojciec i jeden z braci, ~»Hógni^], drugi zaś, —» Dag², uszedł z życiem po złożeniu zwycięzcy przysięgi wierności. Mimo rodzinnej tragedii Sigrun wyszła za ukochanego („bohaterowie nie mogą się oprzeć przeznaczeniu losu ') i urodziła mu kilku synów, o których nic bliższego nie wiadomo. Sławą przewyższył Helgi wszystkich innych wodzów, ale „nie doczekał starości ”, zginął bowiem w pobliżu Fjótur-lundu (Fjąturlundr- „Gaj Więzów") przebity włócznią przez Daga, który, za zgodą -» Odina, obowiązek zemsty przełożył nad dane niegdyś słowo. Został pochowany w kurhanie i poszedł do —> Walhalli. Odin podzielił się z nim władzą nad —» einherja-mi, więc korzystając ze swoich uprawnień skazał Hundinga na wykonywanie poniżających prac. Którejś nocy opuścił świętą salę i z drużyną zbrojnych przybył do własnego grobowca. Przez przypadkowo spotkaną służącą zaprosił do mogiły Sigrun i zakochani małżonkowie spędzili razem czas do świtu. Więcej nie pojawił się jednak. Sigrun zmarła wkrótce z tęsknoty za mężem, ale - jak utrzymywała zaginiona Pieśń o Karze - oboje „urodzili się na nowo; on zwał się Helgi Haddingjaskati, ona zaś Kara, córka Halfdana”.

Wedle Saksona Gramatyka Helgi Zabójca Hundinga należał do Skjóldungów (zob. Skjold¹), cl lińskiego rodu królewskiego; zresztą przypuszcza się, że tradycja o bohaterze powstała właśnie w Danii w związku / historycznymi wydarzeniami datowanymi na V w. W staroeddaicznych Pieśniach o Helgi w Zabójcy Hundinga (I i II), pochodzących z XI lub XII w., Skjóldungowie zostali pomieszani z duńsko-szwedzkimi —> Ylfinga-mi, tych zaś utożsamiano z frankońską dynastią —» Wólsungów: w ten sposób I Ielgi został synem Sigrnunda, więc bratem (przyrodnim) Sinf jotlego i —> Sigurda.

© Słabo znany konung norweski, eponim Ha 1 ogalandu (clzisiejszego He 1 gelandu). Młodsza Edda {Język poezji) powiada, że wraz ze swoją córką —> Thorgercl odbierał cześć boską, a po śmierci pochowany został w kurhanie usypanym z przemiennie ułożonych warstw złota i srebra oraz ziemi i kamieni.

HERKJA {Herkja), niewolnica i nałożnica króla Hunów —> At lego², odsunięta od łask po jego małżeństwie z —» Gudrun. Pewnego razu ujrzała zwycięską rywalkę w poufnej rozmowie z —> Thjodrekiem i powodowana zazdrością fałszywie doniosła At leniu o małżeńskiej zdradzie. Oburzona bezzasadnością podejrzeń Gudrun zobowiązała się zaprzysiąc własną niewinność „przy Świętym białym kamieniu" oraz zażądała „sądu bożego", którym kierował znawca obrzędu, niejaki Saksi (Saxi), książę Sudrme-nów („Mężów z Południa", tj. Niemców). Pod jego nadzorem przygotowano kocioł pełen wrzątku: w obecności siedmiuset wojów Gudrun „zanurzyła aż do dna białe ramię'’ i wyjęła z naczynia drogie kamienie, a jej ręka pozostała zdrowa. Uradowany Al li nakazał z kolei donosicielce poddanie się ordaliom i Herkja uległa straszliwemu poparzeniu. Karę dopełniło utopienie dziewczyny w cuchnącym bagnie.

W micie dawne elementy kulturowe przemieszano z nowymi zwyczajami. Wzmianka

0    utopieniu delatorki przypomina informację zawartą jeszcze w Germanii Tacyta, który odnotował, że Germanie „gnuśników

1    wszeteczników topią w błocie i bagnie". Z kolei motyw przysięgi odnosi się najpewniej do uroczystych klątw składanych na białe kamienie falliczne (zob. wólsi), motyw zaś „sądu bożego" jest niewątpliwie chrześcijańskiego pochodzenia, lii pojawia się w wariancie zheroizowanym (klejnoty na dnie kotła), bliskim przekazom hagiogra-ficznym (brak urazów po próbie). Dane pochodzące ze skandynawskich schrystiani-zowanych przepisów prawnych świadczą, że kobieta mogła dowieść swojej niewinności poddając się „sądowi bożemu" w formie zwanej keiiltak („wyciąganie z kotła"), polegającej na wydobyciu zwykłego kamienia lub pierścienia z dna wypełnionego wrzątkiem naczynia.

W Sadze o Thidrełm (połowa XIII w.) Herkja pojawia się jako Erka, córka króla