krali

a skuwania — żelbetowego, czy też przez przewrócenie — wymaga dobrej znajomości odpowiednich metod.

Nie będziemy się bliżej zajmowali tymi wszystkimi zagadnieniami z uwagi na brak miejsca; natomiast zatrzymamy się nad zagadnieniem rys i pęknięć, które prędzej czy później występują we wszystkich kominach.

Rysy poziome wskazują na przekroczenia naprężeń wytrzymałościowych wywołanych siłami poziomymi, a rysy pionowe są spowodowane naprężeniami termicznymi. Zwykle występują w kominach te ostatnie, a więc spękania pionowe, przed powstaniem których nie zabezpieczają komina dostatecznie pierścienie stalowe.

Jeśli szerokości pęknięć w kominach ceglanych nie przekraczają 2 cm, to szczeliny takie można po ich oczyszczeniu zapełnić zaprawą, a trzon komina wzmocnić pierścieniami stalowymi.

Gdy pęknięcia są większe niż 2 cm, to należy dokonać przemurowania komina w miejscach spękanych, a następnie uzupełnić obręczowanie komina dodatkowymi pierścieniami stalowymi.

Należy być ostrożnym przy stosowaniu zalewania zaprawą (półcementową) pęknięć, gdyż w ten sposób utrudnia się termiczne ruchy płaszcza, a chwilowo załatane' pęknięcia mogą wkrótce znów się pokazać.

Toteż jeśli komin jest mocno spękany, a gdy w dodatku ma być podwyższony, może się okazać ekonomicznie i praktycznie uzasadnione opancerzenie komina płaszczem żelbetowym grubości 6-i-8 cm. Takie stosunkowo proste zabezpieczenie może skutecznie przedłużyć żywot komina na długie jeszcze łata i jednocześnie wzmocnić trzon na tyle, by umożliwić podwyższenie komina lekką nadbudową.

W kominach żelbetowych rysy termiczne (pionowe) nie są szkodliwe, gdy rozwarcie ich szczeliny nie przekracza 0,2 mm i gdy nie dosięgają zbrojenia.

0    ile rysy nie spełniają tych warunków, to może się okazać potrzebne wypełnianie ich wysokotopliwym asfaltem, zapuszczanym w szczeliny na gorąco.

Jeśli naprężenia rozciągające wzdłuż tworzących płaszcza przekraczają wartości dopuszczalne, to zachodzi potrzeba wzmocnienia trzonu komina. Pogrubienie płaszcza stosuje się w wyjątkowych przypadkach, lepsze jest natomiast pionowe sprężenie płaszcza wzdłuż tworzących. W tym celu na głowicy komina

1    przy jego fundamencie zakłada się mocne wieńce żelbetowe w postaci pierścieni, stanowiące opory dla kabli sprężających.

Tych kilka przykładów zabezpieczeń wskazuje, jak rozległy może być zakres potrzebnych wzmocnień w zależności od powstałych uszkodzeń i jak różnymi sposobami można się tu posługiwać.

Wybór właściwego sposobu postępowania wymaga dobrej znajomości tych zagadnień, opartej na studiach i doświadczeniu praktycznym.

2. OBMURZA KOTŁÓW I PIECÓW PRZEMYSŁOWYCH

• . *

W budownictwie przemysłowym często występują konstrukcje podlegające

działaniu wysokich temperatur. Problemy tego typu były już rozważane poprzednio przy omawianiu kominów, czopuchów i izolacji termicznej.

Przy projektowaniu kotłów i pieców przemysłowych zagadnienia termiczne odgrywają poważniejszą rolę, gdyż źródło powstawania wysokich temperatur, jakim jest zazwyczaj palenisko, daje temperatury na ogół znacznie przekraczające 1000°C, co wymaga specjalnie dokładnych rozwiązań termoizolacyjnych. Poza tym obmurza dźwigają kocioł i inne urządzenia pomocnicze, a więc muszą przenieść znaczne obciążenia na fundament. Ten ostatni również znajduje się pod wpływem oddziaływań termicznych i wymaga racjonalnego zaprojektowania, by nie ulegał szkodliwym odkształceniom i mógł bezpiecznie przekazać obciążenia na grunt.

Źródłem ciepła w kotłach jest u nas zwykle spalanie węgla iub koksu, rzadziej ropy, a wyjątkowo gazu. Ciepło to, wytwarzane wewnątrz obmurza, ogrzewa elementy kotła, a spaliny odprowadzane są czopuchem do komina. Dobrze wykonane obmurze powinno zabezpieczyć wysokie użyteczne wykorzystanie wytworzonego ciepła oraz małe straty ciepła.

Jeśli wziąć jeszcze pod uwagę wysokie ciśnienie w kotłach, to staje się oczywiste, że obmurza stanowią bardzo odpowiedzialne konstrukcje, których nieumiejętne zaprojektowanie lub wykonanie może spowodować poważne straty materialne i zagrożenie życia.

2.1. MATERIAŁY W KONSTRUKCJACH OBMURZY

Konstrukcje obmurzy.pieców i kotłów składają się w zasadzie z dwóch części: a) górnej — stanowiącej obudowę kotła i paleniska oraz oparcie dla kotła i urządzeń, b) dolnej — fundamentu.

Część górna od strony wewnętrznej paleniska wymaga wykładzin wysoce

135