lektury j polski2

Deszcz jesienny

Leopold St

W

Leopold Staff

Deszcz jesienny

Biogram autora

Leopold Staff (1878-1957) pochodził ze Lwowa, ale od 1918 roku mieszkał w Warszawie. Słynie ja poeta trzech epok; Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego i współczesności Jego poezja ew luowała od pochwały postawy aktywizmu („Sny o potędze”, 1901), a potem dekadentyzmu („Dzi duszy” 1903), w kierunku klasycyzmu i franriszkanizmu („Ptakom niebieskim” 1905 i „Gałąź kwitnąc 1908) i ku fascynacji codziennością („Ścieżki polne”, 1919). Za szczytowe osiągnięcie poety uchodzi ton „Wysokie drzewa” (1932). Wiersze napisane po II wojnie światowej (np. tomik „Wiklina”, 1954) moż określić jako awangardowe. Pomimo zmian stylistyki w żadnym okresie życia Staff nie był ślepym r. śladowcą panujących mód, a stałym elementem jego twórczości była konsekwentna afirmacja życia St był także dramatopisarzem i wybitnym tłumaczem literatury, tłumaczył gównie utwory antyczne, śre niowieczne i orientalne (przełożył m.in. „Kwiatki św. Franciszka z Asyżu”).

Geneza utworu

Utwór pochodzi z tomu „Dzień duszy” wydanego w 1903 roku.

Znaczenie utworu

Staff daje wyraz fascynacji jednym z głównych nurtów Młodej Polski — dekadentyzmem. Wyra w wierszu charakterystyczne dla poezji dekadenckiej nastroje smutku, zniechęcenia. „Deszcz jesienn należy do najbardziej znanych utworów poety. Autor osiąga w nim prawdziwe mistrzostwo artystyczne

Rodzaj literacki: liryka.

Analiza i interpretacja

♦    Kto mówi? Człowiek samotny, zagubiony, dekadent.

♦    Do kogo? Adresat nie jest skonkretyzowany.

♦    Co? Podmiot liryczny mówi o nastroju, w jakim się znajduje pod wpływem otaczającej go rzeczywistośt

♦    Jak? W formie monologu lirycznego, nasyconego smutkiem, melancholią.

Utwór Staffa rozpoczyna się od refrenu, powtarzającego się jeszcze w wierszu trzykrotnie: O szyby desą dzwoni, deszcz dzwoni jesienny! I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny [...]. Słowa te wprowadza pesymistyczny nastrój, wywołują stan przygnębienia Świat przedstawiony w wierszu jest senny, zamgl ny. Poeta zastosował zabieg psychizacji krajobrazu — krajobraz jest odpowiednikiem nastroji

miotu lirycznego. Powtarzalność słów i jednakowy rytm wiersza, nagromadzone eufonie i ono

peje, oddają szum i monotonię padającego deszczu. Odgłosy te potęgują smutek człowieka Refr charakter bardzo melodyjny, muzyczny.

Każda ze strof przedzielonych refrenem zawiera inny obraz. W pierwszej przedstawione są wieczn nych snów mary powiewne [...] odziane w łachmany szat czarnej żałoby. Poeta kreując owe mgły, mz posługuje się techniką impresjonistyczną Wykorzystuje także słownictwo funeralne (pogrzebowe) czarna żałoba, ciche [...] groby. Senne mary są upersonifikowane — zachowują się jak ludzie: W dał i na smutek i życie tułacze,/A z oczu im lecę łzy....

W drugiej strofie podmiot liryczny przechodzi do osobistych wyznań, np. Ktoś' odszedł i jesU samotny. Podaje także przykłady rozmaitych ludzkich nieszczęść — pogrzebu, śmierd, pożaru, płac ludzi Czuje się'bezradny wobec tych tragedii, zagubiony — Ktoś dziś mnie opuścił [...]/ Kto? Nie wh [...]/ Ktoś umarł... Kto?

298