lichtarski (122)

244 i. Ortmiatfr i zarządzania w prtodMc*»ofitvre

Ryi. 22. Ideowy łchenut struktury organizacyjnej zarządu przedsiębiontwa

bezpośrednio podlegać nie tylko główni specjaliści (o czym wcześniej wspomniano), ale także kierownicy niektórych działów i samodzielne stanowiska. Z uwagi na niebezpieczeństwo przekroczenia potencjalnej (dopuszczalnej) rozpiętości kierowania jest to jednak rozwiązanie stosowane z umiarem, częściej w małych przedsiębiorstwach.

Odrębnym zagadnieniem jest sposób formalnego, służbowego podporządkowania komórek ruchu (podstawowych, pomocniczych, pozaopcracyjnych) kierownikom odpowiednich szczebli w strukturze zarządu przedsiębiorstwa. Wrócimy do niego po omówieniu kryteriów i form grupowania stanowisk i komórek w układach poziomych sfery zarządzania.

Będąca wynikiem podziału pracy specjalizacja stanowisk ma zwykle charakter funkcjonalny. Pierwszy stopień zgrupowania stanowisk w sekcje i/lub samodzielne stanowiska (które mogą być - wbrew nazwie - wieloosobowe) następuje częściej, zwłaszcza w większych przedsiębiorstwach, także według kryterium funkcjonalnego, lecz może też być oparty na innych kryteriach, np. jednorodności przedmiotowej (produktowej) czy geograficznej (rynku).

Na poziomie działów, stanowiących kolejny stopień zgrupowania (przy czym w wielu przypadkach może to być również pierwszy stopień zgrupowania większej liczby stanowisk), kryteria grupowania i formy organizacyjne mogą być bardzo zróżnicowane. Pokażemy to na przykładzie możliwych form strukturalnych działu zaopatrzenia

Jeili wszystkie skupione (utworzone, dobrane, połączone) w tym dziale komórki niższego rzędu będą posiadały specjalizację funkcjonalną, mamy do czynienia z funkcjonalną strukturą działu (rys. 23).

KIEROWNIK DZIAŁU

1	“ 1-
Planowanie zaopatrzenia	Gospodarka zapasami
Zakupy | Analizy materiałowe

Rys. 23. Funkcjonalna struktura organizacyjna działu zaopatrzenia

Kiedy przy zachowaniu części komórek funkcjonalnych pojawią się komórki o specjalizacji przedmiotowej (produktowej), struktura działu nabierze charakteru funkcjonalno-przcdmintowcgo (rys. 24).

Rys 24. Funkcjonalno-przedmiotowa struktura organizacyjna drutu zaopatrzenia

Analogicznie, gdy obok komórek funkcjonalnych wyodrębnione zostaną komórki wyspecjalizowane w zakupach z poszczególnych rynków³⁰, strukturę działu określić można jako funkcjonalno-rynkową (rys. 25).

Możliwe jest także połączenie w jednym dziale elementów struktury funkcjonalnej ze strukturą macierzową przedmiotowo-rynkową (rys. 26).

Odchodzenie od struktur o charakterze funkcjonalnym może być w skrajnych przypadkach bardziej radykalne niż przedstawiono wyżej, co oznacza możliwość pojawienia się „czystych" struktur przedmiotowych (rys. 27), rynkowych bądź macierzowych.

•• Rynki mogą być wyodrębnione według kryterium geograficznego lub innych kryteriów segmentacji.