W silniku dwusuwowym rozrządu nie mu w ogóle, a jego rolę pełnią kanały w cylindrze i tłok. Brak rozrządu zaworowego powoduje pewne straty mocy silnika dwusuwowego. Jeżeli porównamy silnik czlerosuwowy i dwusuwowy o tej samej pojemności i liczbie obrotów, to zauważymy że dwusów wcale nie ma dwukrotnie większej mocy niż czterosuw, mimo że ma dwukrotnie większą liczbę suwów pracy w jednostce czasu. Różnica mocy waha się'w granicach od 1,3 do 1,7. Jest to wynikiem niezupełnego napełnienia cylindra dwusuwu świeżą mieszanką i pozostawania resztek spalin w cylindrze (zjawisko szczególnie niekorzystne przy niskich obrotach silnika).
Mała ilość świeżej mieszanki tworzy wtedy ze spalinami mieszaninę, czasami nawet w ogóle niezdolną do zapalenia się od iskry na elektrodach świecy zapłonowej. Dlatego też silniki dwusuwowe mają tak nieregularną pracę na biegu jałowym, gdy tymczasem czterosuwowe pracują bardzo regularnie w całym zakresie obrotów. Z tego też względu ucho nasze bez trudu odróżni pracę silnika dwusuwowego od czterosuwowego, jeżeli pracuje on na wolnych obrotach.
Silniki dwusuwowe zużywają nieco więcej paliwa niż silniki czterosuwowe. Wynika to z tego, żc część -niespalonoj mieszanki uchodzi wraz ze spalinami do rury wydechowej podczas otwarcia kanału wydechowego. W ogóle jednak zużycie to nie jest groźne dla użytkowników, gdyż konstruktorzy doprowadzili konstrukcję silników dwusuwowych do takiej perfekcji, że zużywają one zaledwie 1,5 do 2 litrów paliwa na 100 km.
Różne systemy smarowania części trących w silnikach dwusuwowych i czterosuwowych wymagają stosowania różnych rodzajów paliw do napędu silników. Do dwusuwów używana jest mieszanka benzyny z olejem, natomiast do napędu czterosuwów używa się czystej benzyny. Zmieszany z paliwem olej smaruje części silnika dwusuwowego, osiadając na częściach układu korbowego i ściankach cylindra. Przy systemie tym olej ulega spaleniu przez co zużycie jego, w porównaniu ze zużyciem oleju w silniku czterosu-wowym, jest większe. Natomiast w silniku czterosuwowym istnieje specjalna pompa, która rozprowadza olej na części wymagające smarowania. Olej zużywany jest w minimalnych ilościach, lecz układ smarowania za pomogą pompy jest dużo droższy i trudniejszy w obsłudze, a więc czynnik ten przemówił również za zastosowaniem w motorowerach silników dwusuwowych.
Różnice zewnętrzne. Opisane wyżej różnice silników wynikające z zasad pracy dotyczą części wewnętrznych. Mają one jednak również wpływ na kształty zewnętrzne. Dlatego można odróżnić silnik dwusuwowy od czterosuwowego po zewnętrznej budowie.
Najłatwiej rzucająca się w oczy różnica występuje w głowicach obu rodzajów silników. W silniku czterosuwowym głowica ma
skomplikowane kształty ze względu na umieszczone w jej wnętrzu zawory. Z tego też względu świeca zapłonowa umieszczana jest na ogół z lewego boku głowicy. W silniku dwusuwowym głowica ma proste opływowe kształty, a świeca umieszczona jest w środkowym punkcie głowicy (patrząc na silnik z góry).
Zasadnicze różnice występują w usytuowaniu gaźnika. W silniku czterosuwowym gaźnik przykręcony jest do głowicy, a więc widzimy go w górnej partii silnika. Natomiast w silniku dwusuwowym gaźnik przykręcony jest do dolnej części cylindra, a często nawet wpuszczony w obudowę skrzyni biegów, tuż za cylindrem, widzimy go więc w dolnej partii silnika. Takie usytuowanie gaż-ników wynika z chęci zmniejszenia oporów przepływu mieszanki, które zależą od odległości pomiędzy gaźnikiem a cylindrem. Dla upewnienia się w przekonaniu, z jakim silnikiem mamy do czynienia, należy spojrzeć na końcówkę tłumika. Przy silniku dwusuwowym będzie ona zawąze zabrudzona czarną wilgotną mazią pochodzącą z resztek mieszanki wyrzuconych do tłumika podczas suwu wydechu. W mieszance tej są również nie spalone cząstki oleju. W silniku czterosuwowym* końcówka tłumika jest sucha, a jedynie pokryta cienką warstwą białego lub niebieskiego nalotu.
Dotychczas omawialiśmy silnik niejako teoretyczny, obecnie zapoznamy Czytelnika z konkretnym silnikiem motoroweru Komar. Na rysunku 5-9 pokazano silnik o symbolu S38B, stosowany w motorowerze Komar. -Pamiętając zasadę działania silnika z poprzedniej części książki bez trudu stwierdzimy, że jest to silnik dwusuwowy, jednocylindrowy, chłodzony powietrzem. Dla przypomnienia powtórzymy jeszcze raz, że mieszanka zasysana jest do cylindra przez skrzynię korbową, rolę rozrządu pełnią kanały w cylindrze i tłok. Patrząc na zewnątrz silnika widzimy, że gaźnik zamocowany jest do cylindra, a świeca zapłonowa wkręcona jest w środek głowicy.
Silnik zamocowany jest do ramy za pomocą dwóch śrub M8, osadzonych w elastycznych tulejach gumowych, które amortyzują jego drgania. Filtr powietrza połączony jest z ramą motoroweru za pomocą gumowego łącznika, przy czym pojemność rury nośnej wykorzystana jest jako tłumik ssania.
Wymontowanie silnika z ramy motoroweru Komar jest nością bardzo łatwą, niemniej robi się to tylko w celu wy naprawy głównej, ewentualnie w przypadku awaryjnej