Magazyn8801

i jego powabach, ani też stosował wszędzie efekty perspektywiczne, wykonał bowiem dużo obrazów treści religijnej, w których swój charakter surowy i gwałtowny wyraził w formach ostrych, twardych, prawie kanciastych, nieraz aż do przesady brzydkich, ale potężnych. Figury na jego obrazach zdają się być nie malowane, ale jak gdyby odlewane ze spiżu lub kute w kamieniu, a jednak niektóre Madonny jego posiadają wdzięk słodyczy, zjednoczony z powabem majestatu.

Zamieszczona tutaj w reprodukcyi Madonna z dzieciątkiem i świętymi, będąca ozdobą zbiorów National - Gallery w Londynie, jest taką charakterystyczną pracą Mantegni. W tym obrazie przedewszystkiem spostrzegamy draperye bogato ufałdowane, ale ostre i twarde, jak gdyby z metalu wykute, o załamaniach prawie gotyckich, jednak doskonale zaznaczających formy ciała, które osłaniają. Figury są wysokie, dobrze zbudowane, ale suche, bez zbytecznego rozwinięcia mięśni i tłuszczu, na twarzach maluje się wyraz zadumy i zaniepokojenia.

Kompozycya obrazu, jak zwykle przy tego rodzaju tematach, jest pojęta symetiycznie: Madonna zajmuje sam środek obrazu, zaakcentowany baldachinem, a po jej bokach stoją w zbliżonym ruchu figury: św. Jana Chrzciciela i św. Małgorzaty. Tło jest ożywione plamami nieba i zielenią drzew pomarańczowych z czerwieniącym się owocem.

Potęga i siła niezwykła bije z tego dzieła, a plastyczność figur zdumiewa okrągłością.

Wszystkie te charakterystyczne cechy i zalety talentu Mantegni są wyrażone również i w wielkim zbiorowym portrecie rodziny margrabiego Mantui Lodovica III, a wykonanym jako fresk w Ca-stello di Corte. Mistrz Mantegna w dziele tern stworzył rzecz nową, dał bowiem prócz podobizn portretowych wielu zebranych razem osób, obraz pełen ruchu i ożywienia wewnętrznego, które malując się zarówno w wyrazach twarzy, ruchu głów i postaci, łączy te wszystkie osoby w jedną duchową całość. Portret ten, przez umieszczenie tak wielkiej ilości figur, ich umiejętne zgrupowanie, oraz swe rozmiary, jest jedynem w tym dziale malarstwa dziełem, jakie wydała epoka wczesnego renesansu.

Mantegna należy do tych rzadkich artystów, w pracach których element dramatyczny jest najgłówniejszym czynnikiem, a odbywająca się w nich akcya zależną jest od wewnętrznego wzruszenia. Ruch figur i wyraz ich twarzy jest skoordynowany z uczuciem, które je

34