page0048

4) Fumtna teologiczna

ani tez czynność jakiegoś stworzenia. Dwojaki jest bowiem rodzaj czynności, jak powiedziano w IX Metaph. Jedna mianowicie jest czynność, która przechodzi na coś zewnętrznego, powodując w n em doznawanie, jak palić i ciąć; drugą zaś jest czynność, która nie przechodzi na rzecz zewnętrzną, lecz pozostaje w samym czyniącym, jak naprzykład czu:, rozumieć i chcieć; przez tego bowiem rodzaju czynność nie zmienia się coś zewnętrznego, lecz wszystko odbywa się w samym czyniącym. Co do pierwszej więc czynności jest jasnem, że nie może być samym bytem czyniącego, byt bowiem czyniącego oznacza się wewnątrz niego, czynność zaś taka jest wypływem od czyniącego na to, co się czyni. Druga zaś czynność, z pojęcia swego ma nieskończoność, czy to wprost, czy pod pewnym względem. Wprost mianowicie, jak rozumienie, którego przedmiotem jest prawda, i chcenie, którego przedmiotem jest dobro, z których jedno i drugie jest zamienne z bytem: i tak rozumienie i chcenie, o ile jest ze siebie, mają stosunek do wszystkiego; i każde przyjmuje rodzaj od przedmiotu. Pod pewnym względem zaś nieskończonem jest czucie, które tak się ma do wszystkich rzeczy zmysłowych, jak wzrok do wszystkich rzeczy widzialnych. Byt zaś każdego stworzenia skierowany jest do jednego odnośnie do rodzaju i gatunku. Jedynie zaś Boga byt jest bezwzględnie nieskończony, obejmujący w sobie wszystko, jak mówi Dionizy’ V c. de Div. Nom. Stąd jedynie byt Boga jest Jego rozumieniem i Jego chceniem.

Odpowiedź na pierwszy zarzut. Zyi bierze się czasem za sam byt żyjącego, czasem zaś za działanie życiowe, to znaczy takie, którem się okazuje, że coś jest żywe. I tym sposobem mówi Filozof, że rozumienie jest pewnem życiem. Rozróżnia tam bowiem różne stopnie żyjących, według różnych działań życia.

Odpowiedź na drugi zarzut. Sama istotność anioła jest powodem całego jego bytu, nie jest zaś powodem całego jego rozumienia, ponieważ nie może wszystkiego rozumieć przez swoją istotność. I dlatego, odnośnie do własnej natury, o ile jest taką istotnością, przyrównuje się do samego bytu anioła. Lecz do jego rozumienia przyrównuje się według idei przedmiotu powszechniejszego, mianowicie prawdziwego lub bytu. 1 tak jest jasnem, że choć forma jest ta sama, jednak nie z tego samego względu jest

http://rcin.org.pl