Obraz8 (122)

382 Podstawy fizjoterapii

1- - AUTOR METODY	SPOSÓB DZIAŁANIA PRZECIWBÓLOWEGO
J. TYavelI i D. Simons	-    działanie na punkty spustowe -    metoda mieszana, wykorzystująca dodatkowo czynniki fizyczne, połączone z rozciąganiem mięśni -    poprawa ruchomości międzytkankowej, resorbcji metabolitów przemiany materii oraz przywracanie sprężystości skórze -    cksteroceptywne blokowanie doznań bólowych powstałych w trakcie rozciągania mięśnia -    zmniejszenie wyładowań motoneuronów gamma = większe rozluźnienie mięśni
J. Cyriaz	-    metoda mieszana, zawierająca elementy bezpośrednich działań przeciwbólowych (np. ostrzykiwania środkami przeciwbólowymi) -    trakcje i manipulacje ukierunkowane na przyczynę dolegliwości
F.M. Kaltcnborn i O. Evjeth	-    metoda mieszana, wykorzystująca dodatkowo środki dające bezpośredni efekt przeciwbólowy -    mobilizacje tkanek miękkich, stawów i tkanki nerwowej zmierzające do zlikwidowania nieprawidłowości -    w niektórych przypadkach ograniczenie hipemtobilności • ćwiczenia podtrzymujące uzyskane efekty
J. Meneli	• specjalne techniki trakcji i „przesunięć” powierzchni stawowych ukierunkowane na subkliniczne podwichnięcia lub zablokowania stawów
G. Maitland	• „bezbolesne” techniki mobilizacyjne wykonywane pod kontrolą pacjenta, dostosowane do ograniczenia ruchomości i zmian napięcia mięśniowego
R. Mc Kenzle	- terapia antagonistyczna w stosunku do czynnika wywołującego dysfunkcję oparta na ruchach odwracających mechanizm wywołujący dolegliwości bólowe
D. Butler	- neuromobilizacje poprawiające zdolności poślizgowe struktur łącznotkan-kowych układu nerwowego -jako uzupełnienie - klasyczne techniki mobilizacji stawów leżących w okolicy struktur nerwowych poddawanych terapii oraz tkanek miękkich
B. M ul liga n	-    mobilizacje stosowane dla torowania ruchu niebolesnego (toru i wielkości ślizgu) - bardziej dla dostarczania o.u.n. Prawidłowych odczuć kinestetycz-nych, niż w celu terapii lokalnych zaburzeń mechaniki stawowej -    plastrowanie stawu w skorygowanej pozycji, o znaczeniu podobnym do powyższego
J. Upledger	- techniki mające na celu poprawę wzajemnej ruchomości kości czaszki, usunięcie zaburzeń napięcia opon, zmniejszenie ryzyka zakleszczenia nerwów w miejscu ich wyjścia oraz wpływające na funkcję ośrodkowego i autonomicznego układu nerwowego

Ryc. 259. Sposób przeciwbólowego działania niektórych zabiegów manualnych

Terapia wg metody Butlera ma na celu poprawę zdolności poślizgowych pni nerwów obwodowych względem tkanek je otaczających, korzeni nerwowych w obrębie otworów międzykręgowych oraz opony twardej względem kanału kręgowego. Podstawowe techniki neuromobilizacji, jakie w tym celu są stosowane, są podobne, jak wspomniane testy napięciowe. Dla utrwalenia efektów pacjentom zalecane jest samodzielne wykonywanie neromobilizacji w warunkach domowych. Całość metody uzupełniają klasyczne techniki mobilizacji stawów leżących w okolicy struktur nerwowych poddawanych terapii. Stosowane są również tzw. techniki mobilizacji tkanek miękkich (mięśni, powięzi i skóry) mające na celu uwalnianie patologicznych zrostów. Butler zaleca również naukę zachowań profilaktycznych, polegającą głównie na opanowaniu umiejętności przyjmowania i długotrwałego utrzymywania prawidłowych pozycji ciała.

Metoda B. Mulligana, zwana metodą mobilizacji przez ruch, oparta jest o upatrywanie podłoża dolegliwości bólowych oraz ograniczenia ruchomości w zaburzeniach ustawienia powierzchni stawowej, skutkujących nieprawidłowym torem ślizgu powierzchni stawowych oraz zmianą osi obrotu w stawie. Najistotniejszym elementem jest określanie kierunku ruchu bolesnego, wraz z próbą korekcji ustawienia dwóch członów stawu, poprzez wykonanie nieznacznego równoległego ich przesunięcia. Pozwala to określić kierunek niebolesnego „toru*' ślizgu powierzchni stawowych, a zarazem pozwala wyznaczyć strategię leczenia danego stawu. Poszukuje się nie tylko właściwej płaszczyzny leczenia, ale również i odpowiednio dobranej „siły” korekcji (wielkości ślizgu). Zasadniczym kryterium oceny jest uzyskanie redukcji subiektywnych odczuć pacjenta (bólu) wraz z wyraźną poprawą funkcji (zakresu ruchu).

Większość technik stosowanych w metodzie Mulligana wykracza poza tradycyjnie rozumianą terapię manualną. Autor opracował szereg oryginalnych sposobów wykonywania mobilizacji (NAGS, SNAGS i MWW). W metodzie tej mobilizacje stosowane są raczej w kierunku torowania mchu niebolesnego, bardziej poprzez dostarczanie centralnemu układowi nerwowemu prawidłowych odczuć kinestetycznych, niż w celu terapii lokalnych zaburzeń mechaniki stawowej. Temu służy z jednej strony korekta „ślizgu” stawowego, a z drugiej wykonywanie mchu czynnego, któremu pierwotnie towarzyszyły odczucia bólowe. Podobne znaczenie ma też plastrowanie stawu w skorygowanej pozycji, zalecane w celu utrwalania efektu zabiegowego - nie tylko dzięki mechanicznej stabilizacji stawu w pożądanym ustawieniu, ale również poprzez dostarczanie prawidłowych odczuć proprio-ceptywnych.

Metoda J. Upledgera polega na mechanicznym oddziaływaniu na kości czaszki wraz z kością krzyżową oraz systemem układu błonowego opony twardej, przez co możliwy jest m.in. bezpośredni wpływ na funkcję ośrodkowego i autonomicznego układu nerwowego, a pośrednio na system wewnątrzwydzielniczy. Tech-