Obraz (1464)

56 Podstawy teoretyczno metodye/ne itmili/y ekonomicznej

•    informacje Krajowego Rejestru Sadowego;

•    in(bnnaeje agencji informacyjnych, w tym wywiadowni gospodarczych i agencji ratingowych;

•    roczniki i inne opracowania statystyczne (np. Głównego Urzędu Statystycznego) oraz opracowania różnych urzędów (instytucji) centralnych czy lokalnych;

•    informacje giełdowe i bankowe;

•    fachowe publikacje dotyczące ogólnych i szczegółowych problemów związanych z sytuacją ekonomiczną jednostek gospodarczych.

Powyższe informacje mogą być gromadzone, opracowywane i udostępniane przez różne instytucje, które statutowo, często na zasadach komercyjnych, świadczą tego typu usługi.

Ważnym źródłem analizy ekonomicznej jest Krajowy Rejestr Sądowy (KRS), który utworzono zgodnie z Ustawą z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym¹ (z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2001 r.).

Tworzenie rejestru rozpoczęto 1 stycznia 2001 r. i założono, iż po 31 grudnia 2003 r. będzie on zawierał pełny obraz wszystkich przedsiębiorców. Wydziały KRS zostały utworzone w 20 sądach rejonowych. Sądy będą prowadzić ten rejestr w systemie informatycznym. Ważnym elementem systemu jest utworzona w ramach Ministerstwa Sprawiedliwości Centralna Informacja KRS, za pośrednictwem której każdy ma dostęp do danych zawartych w rejestrze zgodnie z zasadą jawności rejestru, określoną w art. 8.1 ww. ustawy.

Krajowy Rejestr Sądowy jest bazą danych składającą się z trzech osobnych rejestrów:

1)    rejestru przedsiębiorców;

2)    rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki społecznej;

3)    rejestru dłużników niewypłacalnych.

Pełni on dwie podstawowe funkcje:

•    informacyjną, która polega na udostępnianiu zainteresowanym podmiotom szybkiej i niezawodnej informacji o statusie prawnym jednostki oraz najważniejszych elementach jej sytuacji finansowej;

•    legalizacyjną poprzez zarejestrowanie podmiotu gospodarczego; rejestracja jest także ogłaszana w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym”.

Z punktu widzenia potrzeb źródłowych analizy ekonomicznej szczególnie istotna jest funkcja informacyjna rejestru, który upublicznia sprawozdania finansowe wszystkich jednostek prowadzących działalność gospodarczą i zarejestrowanych w KRS. Kierownicy jednostek mają obowiązek złożyć we właściwym rejestrze sądowym w terminie 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania (do 6,5 miesiąca od dnia bilansowego):

•    zatwierdzone roczne sprawozdania finansowe, obejmujące wszystkie wzory, a więc i dodatkowe informacje i objaśnienia;

•    uchwałę właściwego organu lub postanowienie o zatwierdzeniu sprawozdania i podziale zysku lub pokryciu straty;

•    opinię biegłego rewidenta (bez raportu) w przypadku obowiązkowego badania sprawozdania;

•    sprawozdanie z działalności, jeśli jednostka była zobowiązana do jego sporządzania (dotyczy to spółek kapitałowych, przedsiębiorstw państwowych, spółdzielni i towarzystw ubezpieczeń wzajemnych).

Upublicznienie sprawozdań finansowych poprzez KRS ma znacznie szerszy zakres niż wynikające z obowiązku ogłaszania sprawozdań (art. 64 znowelizowanej uslawy o rachunkowości) w „Monitorze Polskim B” lub „Monitorze Spółdzielczym”. Obejmuje bowiem wszystkie zarejestrowane jednostki i dokumentacja przekazywana do zasobów rejestru sądowego jest obszerniejsza, gdyż uwzględnia również dodatkowe informacje i objaśnienia oraz sprawozdanie z działalności jednostki.

W krajach o rozwiniętej gospodarce tynkowej funkcjonują różnorodne instytucje i przedsiębiorstwa zajmujące się gromadzeniem, opracowywaniem i odpłatnym udostępnianiem informacji o sytuacji ekonomiczno-finansowej jednostek. Tego typu usługi mają długoletnią tradycję i były związane z działalnością wywiadowni handlowych, które udzielały informacji na temat wypłacalności firm. Obecnie agencje informacyjne znacznie poszerzyły swoje usługi, mając na uwadze zróżnicowane potrzeby odbiorców.

Najczęściej spotykanymi formami informacji są:

•    standardowy raport o sytuacji firmy;

•    informatory firmowe, obejmujące przedsiębiorstwa danego kraju, regionu lub określonej branży;

•    serwis informacyjny o określonej grupie firm, zapewniający bieżącą aktualizację posiadanych informacji;

•    analizy opracowywane na specjalne życzenie klienta.

W krajach o gospodarce rynkowej cennym źródłem informacji o wiarygodności finansowej instytucji finansowych, spółek, przedsiębiorstw, a w pewnych okolicznościach także państw, są oceny opracowywane przez agencje ratingowe. Wpływają one na decyzje inwestorów dotyczące lokowania kapitałów, dokonywanych fuzji, akwizycji i aliansów strategicznych. Zapotrzebowanie na profesjonalne usługi ratingowe łączy się także z rozwojem rynku kapitałowego. Wiele instytucji międzynarodowych — banków, globalnych funduszy inwestycyjnych i emerytalnych, towarzystw ubezpieczeniowych, międzynarodowych konsorcjów kapitałowych — statutowo nie może nabywać papierów wartościowych, które nie mają

1

D/..U. 1997, nr 121, poz. 769 z późniejszymi zmianami.