Obraz (2699)

W latach 80. uformował się wokół chadecji rząd pięciopartyjnej koalicji (pentapartito), w skład którego weszli wszyscy dotychczasowi koalicjanci DC. Wzrost niezadowolenia wyborców wobec dwóch największych partii zmusił chadeków do oddania fotela premiera liderom mniejszych partii. Po raz pierwszy od ponad trzydziestu lat urząd ten sprawowali politycy nie wywodzący się z chadecji: Giovanni Spadolini- lider republikanów, a później Bettino Craxi - lider socjalistów. Początek lat 90. to kryzys systemu partyjnego spowodowany gwałtownym spadkiem poparcia dla chadecji, rozłamami wewnątrzpartyjnymi, wychodzeniem na jaw powiązań polityków z mafia oraz korupcją na szczytach władzy. Lata 1992-94 znaczone były z jednej strony rządami technokratów, z drugiej zaś całkowitym rozpadem starego systemu partyjnego, powstaniem nowych partii i przekształceniami ideologicznymi w istniejących ugrupowaniach. Wybory 1994 i 1996 r. stworzyły nowy obraz włoskiej sceny politycznej charakteryzujący się bipolarnym współzawodnictwem między dwiema szerokimi koalicjami lewicy (PRC, DS, PPI) i prawicy (FI, AN, CCD). Mimo to nowy system w pewien sposób „odziedziczył” stare nawyki. Pierwsze wybory wygrał prawicowy Biegun Wolności, ale rozpadł się z powodu konfliktu personalnego miedzy liderami Fo-rza Italia i Ligi Północnej. Wybory 1996 r. wygrała centrolewicowa koalicja Drzewo Oliwne, lecz oparcie dla koalicji w parlamencie budowane na bazie małych, często kanapowych partii ulegających ciągłym rozłamom doprowadziło już do dwukrotnej zmiany premiera.

Zdaniem politologów włoskich istniejący obecnie system partyjny jest najbardziej podobny do modelu „umiarkowanego pluralizmu” G. Sartoriego. Liczba partii relewantnych waha się między 5 i 6 (AN, FI, PPI, LNIĘ DS i PRC) z niewyjaśnioną pozycją ligi Północnej na skali lewica-prawica. Brak dużej partii centrowej oraz depolaryzacja wymiaru religijnego w polityce powoduje, że obie koalicje starają się przyciągnąć dość duży elektorat centrowy poprzez dośrodkowy charakter współzawodnictwa partyjnego¹.

Literatura:

G. Ulicka, Parlament Republiki Włoskiej, Warszawa 1992.

Z. Witkowski, System konstytucyjny Włoch, Warszawa 2000.

J. Zakrzewska, Ustrój polityczny Włoch, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1974.

Wybory do Izby Deputowanych

I Partie

s

s*

p

Oh

crf

Q

1/J

3

$

g

(X,

S

Q

O X

O £ _Z- P

P ^U

I

5    O

< U _r u

fe #

p 3

73

t-n

£ B

6

CD O

Q c» ^

alf

§>$f

s^s

o5(S aj

o o. 2 >>P.2

N w S

[2 T3

5 ca gj

&21

a^A! a?

125

1

Patrz szerzej: J. L. Newell, Parties and Democracy in Italy, Aldershot 2000.