Obraz (634)

3. Budowa zdania

Myślnik użyty w funkcji oznaczenia opuszczonego ze względów stylistycznych składnika wypowiedzenia sygnalizuje czasami zasadność wyodrębnienia wypowiedzenia składowego.

Przykładowo — wypowiedzenie o postaci typu:

Kupię, książki, a potem zeszyty.

opiszemy jako pojedyncze. Natomiast wypowiedzenie o postaci typu: Kupię książki, a potem — zeszyty.

zinterpretujemy jako złożone, gdyż zawierające zdanie i oznajmienie. 3.3.2.3. Średnik i dwukropek

Średnik i dwukropek jako wskaźniki zespolenia w wypowiedzeniach złożonych odgrywają rolę drugorzędną, bo zasadniczo porządkują rozczłonkowanie tekstu, który zawiera wyliczenia i ma charakter bliższy notatce niż zwartej narracji.

Jednak czasami średnik oznacza — silniej niż przecinek — granicę między składowymi, a dwukropek poprzedza przytoczenie.

Na przykład w wypowiedzeniu typu:

Powiedziałem, że jeżeli będzie padać, zostanę w domu; odpowiedziałem w ten sposób na pytanie kolegi.

średnik służy silniejszemu rozdzieleniu składowych, a w wypowiedzeniu: Marysia oświadczyła: wyjeżdżam do Krakowa. dwukropek jest sygnałem przytoczenia.

3.3.3. Spójniki w wypowiedzeniu złożonym

Jak wspominaliśmy, w tradycyjnym opisie składniowym spójniki nie mają statusu składnika. W nowszych ujęciach pogląd ten wyraża się w sformułowaniu typu: „spójnik łączy elementy konstrukcji składniowych, ale do nich (w odróżnieniu od zaimków) nie należy” (por. Wróbel, 2001). Stanowisko to jednak nie przeszkadza niekiedy traktować spójnika współrzędnego, który łączy dwa zdania składowe o różnym odniesieniu do rzeczywistości, jako członu konstytutywnego zdań złożonych (por. Saloni i Świdziński, 1998).

466