P1190742

IB

« zachodniej om fioł Europy pewien wpływ wywarły oddziaływania se strony mieszkańców wyto—ty wschodniej części Motor śródziemnego , którzy ulBitmo—Bl eksploatacją rud —ttli, iwIuiom oyuy, na teren i o Półwyspu Iberyjskiego 1 w zachodniej, atlantyckiej strefie Europy /Bretania, Irlandia i talia/, penetrowali wybrmeaa zachodniej omfóol Norma śród*lennego. Być mo*e, aapueaoaall się oni taki.o drogą morską ot na Atlantyk. Bądi te* pozyskiwali pożądane surowce se strefy atlen-tyoklej poprmem teren tfnlslejssej Francji.

t. catcji z rrerr morza egejskiego

o. Kul tara nlnojeks

Na Krecie w pierw*sej połowie II tysląoleole roowijała elf kultura środkowomlnojska /2000 • 1600 p.n.e./, która etanowi beapodrednią kontynuację kultury wczesnomino jakie j. ¥ jej roswoju wyróżnia elf tray fasy /I - XXX/. V okresie tyn kultura mino jaka osiągnęła socoytowy punkt swego roswoju. Frsyosynisl się do tego ro świnię ty kundel aor-ski Krety s Egipt en, wybrsedenl Syrii i s lądem greokla. Du*e znooze-uie ulała fleta, wyposażana w statki morskie s tegleml i wiosłami. Silnie ro owinięte było bodowniotwo. Znane są moloSenla miejskie s eie-olą ello, prsy który oh wsnoalły się domy piętrowe /tebl. 111, 9-10/. Budowano wielkie pałace /tebl. IH_# 1/ rozplanowano wokół oentrolne-go piece. Y budownictwie stosowano doprowadzenia wody, kanalizację. Groby sskieletowe —w prostokątnych komorach lub w grobach wsniealoayeh na planie koła. Znane są pochówki sskieletowe w dudy oh naczyniach zasobowych - pltosaoh. Dla kultury ćrodkowominojsklej charakterystyczna Jest ceramika zdobiona w stylu Kenares /od znalezisk w jaskini Kamer ais/, malowane początkowo dwubarwnle, potem trójbarwnie. Ornament poosątkowo był geometryosny, potem wprowadzono dekorację rećłinne-flgurolną. ¥ ciągu roswoju kultury ćrodkowominoJsklej poosątkowo wprowadzono pismo hierogliflosne /faza I/, które w fosie U przekształciło się w bardziej rozszerzone pismo hieroglif losne B, e około roku 1700 p.n.s. pojawiło się pismo linearne A. Pod koniec okresu roswoju kultury ćrodkowominojsklej nastąpiło snlssozenie wiele budowli, zwłaszcza pałaców, przez trzęsienie sieni.

Galasy o lęg rozwoju kol tary mlnojsklej na Krocie okroiła się Jako kulturę póćnoaisojską /1600 - 1050/. Początkowo miał miejsce dalszy rozwój kultury połączony z rozwojem handlu morskiego. Nastąpił rozwój metalurgii brązowej /tabl. III, 6-8/ i obróbki złota. Ceramika /tebl. ZXX, 2-5/ zdobione była wielobarwną dekoracją malowaną w styla asterałiatyosuym. Pod koniec toj fasy pojawił się styl geouotryos-

ny. Ro świnię te te* była produkcja naczyń i lamp za steatytu. Pod koniec XXV wieku p.n.s. palaoo 1 miasta na Krsols zostały zniszczone 1 spalone. Sądzi się, Ze zniszczeń dokonała ludność kultury my końskiej z lądu greckiego. Pod sam koniec kultury póćnomlnoJakiej niektóre z pałaców zostały odbudowane. V dekoracji ceramiki rozwija się styl geometryczny. ¥ młodszej fasie kultury póćnomlno Jakiej rozpowszechniło się plamo linesras B.

b. Kułturz orklsdZks

V    środkowej fezie rozwoju kultury oyklzdskioj /1900 - 1*00 p.n.e./ nastąpiło za taro i s odrębności kulturowej mieszkańców wysp, pod silnym wpływem kultury mino jakiej. Na niektórych wyspach załoćano wówczas osiodła o charakterze mino jakim. Na wyspie Molos znane są nawet

rreski wykonane w stylu kreteńsklm. Po roku 1*100 na wyspach Morza Egejskiego rozpowszechniła się oeramlka typu ary końskiego 1 ludność przejęła z kolei kulturę mtol ikoną do kultury my końskiej.

o. Kultura hoiladzka /mykęńskg/

V    pierwszej połowie IZ tyeląoleela p.n.e. na lądzie greckim rozwijała się środkowa faza kultury helladzkloj /2000 - 1600 p.n.e./. Początki toj fasy są poląosone ze zmianą zaludnienia 1 destrukcją starych osiedli kultury wozssnohol ludzkiej. Mamy tu wyrośnie do czynienia z przesunięciem się na południa grup ludności z północnych partii Półwyspu Bałkańskiego, a częściowo mota tekSe z Anatolii. Nastąpiło to w związku z obserwowanymi w tyn ozasle aa teranie Anatolii i w południowo-wschodniej ozęśoi Europy po wodnymi przesunięciami ludnościowymi. Ceramika środkowej fezy kultury helladzkloj /tebl. XXX* 11-11/ wykazuje powiązanie o ceramiką z obszarów Anatolii, a ródnl się od dawniejszej oeremlkl kultury wozssnohsłlsdzkisj. Y dalszym ciągu rozwinięto 9*o budownictwo, występują du*e domy w typie megaronu. Częściej ni* poprzednio ms miejsoe fortyfikaoje osiedli /tabl. XXX* 11/

w typie miejskim. Groby spotyka się albo w obrębie osiedli, albo to* na wyodrębniony oh cmentarzach. Pochówki składano do skrzyń kamiennych, nakryty oh płytami lub blokami kamiennymi.

Póćną fazę kultury helladzklsj /1600 - 1100 p.n.e./ określa się zazwyozaj Jako kulturę my końską. Rozwijała się na terenie lądu gra o-klego i objęła swym zasięgiem szereg wysp se wyjątkiem Krety. ¥ kulturze mykeńsklej powstawały dudę miasta i pałaos-eamki /tabl. XV, *1/ silnie ufortyfikowane. Mury obronne wzniesiono a wielkich bloków kamienny oh zaopatrzone były w bromy i furty. ¥ obrębie fortyfikacji znajdowały cię specjalno cysterny na wodę. Ośrodkiem miasta był pe-