page0221

207 -

sca; nie znosi żadnego sprzeciwienia się co do swoich zarządzeń : wtedy jest słuszny powód, ażeby pomyśleć o ostudzeniu jego gorącości, gdyż La prowadzi do samowoli, żądzy przewodzenia, lekceważenia drugich i zapamiętałego gniewu. Skoro jednak staramy się choleryka przez dobroczynny wpływ pohamować, wybuchom gwałtowności przeszkodzić, do jakich go temperament powoduje; skoro go pouczymy

0    łagodności Boskiego Baranka i konieczności tej cnoty, skoro go się skłoni do czuwania nad sobą i żeby w stanie uniesienia się nic nie mówił i nie czynił, dopóki ogień wewnęLrzny nie przygaśnie; skoro go przyzwyczaimy, ażeby był uległym, powolnym, usłużnym, gorliwym w modlitwie: a zarazem będziemy się wystrzegać tego, coby mogło to zniszczyć, co jest w cholerycznej naturze dobrem, jak odwaga, stanowczość, wytrwałość i poczucie honoru, wtedy możemy być pewnymi dobrego skutku.

c) Powolny, głęboko myślący, ścisły (melancholiczny) charakter rzadko kiedy trafia się w latach szkolnych, gdyż jest on po największej części rezultatem przykrych doświadczeń poczynionych na sobie samym i na innych. »Ten rodzaj usposobienia jest u człowieka bardzo często również obfitym w głęboko odczute uciechy, radości, jak i w wewnętrzne bole, cier-pierpienia, jakie sam sobie sprawia; jednakowoż w swojej duchowej przemianie okazuje się jako taki stan duszy, w którym najczęściej i najskuteczniej objawia się dążność skierowana do wiecznej ojczyzny. Jest przeważnym stanem duszy najznakomitszych poetów i sztukmistrzów, najgłębszych myślicieli, najpłodniejszych i największych wynalazców, prawodawców, przedewszystkiem zaś owych umysłów, które swego czasu narodowi swemu otworzyły przystęp do wyższego, błogosławionego świata Boskości, do jakiego ich samych wzniósł pociąg do niezem zaspokoić się niedającej tęsknoty za niebieską ojczyzną*. (Schubert, »Menschen- und Seelcnkunde«) Mimo tego jednak melancholiczny charakter nie może być poczytany za szczęśliwy, gdyż zazwyczaj czyni człowieka, podejrzliwym, niedowierzającym, drażliwym, krytykującym, mi-zantropijnym i nadto czułym. Musi wiele walczyć z troskami.

1    przykrościami, jest jednakowoż wiernym i przywiązanym, gdy sobie kto zyska jego zaufanie i miłość. Ta ostatnia wła-

http://rcin.org.pl