Magazyn67101

367

GIEŁDY

nie umówiono się co do jakości towaru, albo umówiono nie według „jakości przeciętnej" (i aq) albo zawarto „kupno według wagi z rozpiętością" — to wtedy sprzedający władny jest do dostarczenia zboża o najniższej wadze gatunkowej. Bonifikatę (opust) procentową zobowiązany jest sprzedający do udzielenia tylko wtedy, gdy zawarł umowę na pewną wagę gatunkową, a dostarczył niższą wagę (kontrakt z klauzulą: „waga z rozpiętością") ale nie niżej ustalonej wagi t. j. nie niżej ustalonego standardu. Bonifikata za dostarczoną lepszą jakość — t. zn. wyższą wagę gatunkową — zależy wyłącznie od umowy kontrahentów. Jakość ma rozstrzygający wpływ na cenę oraz na przymus przyjęcia dostarczonego towaru. Jeżeli w wykonaniu giełdowej umowy dostarczono towar przeciętnej jakości handlowej względnie standardowy, to taki towar musi być odebrany i zapłacony, o ile tylko towar nie jest poniżej ustalonej jakości. Jeżeli jednak towar jest poniżej umownej jakości, ale nie poniżej przeciętnej jakości, ma kupujący prawo do żądania bonifikaty (za lepszą dostarczoną jakość niewszystkie g. przewidują opłatę dla sprzedającego). Dopiero, gdy dostarczono towar, nieodpo-wiadający standardowi, przysługuje kupującemu prawo odmówienia przyjęcia towaru ze skutkami gieldowemi. Prawo odmowy przyjęcia przysługuje kupującemu zawsze, gdy zakupił towar według ścisłej jakości (fix), taki a nie inny, np. jęczmień browarniany. Terminy wykonania umowy giełdowej, t. j. terminy dostawy towaru są dwa: i) natychmiastowy, w czasokresie od 3 dni do 3 tygodni, zależnie od zwyczaju danej g. i wielkości tranzakcji, 2) z dostawą późniejszą, w czasokresie od 3 miesięcy do 2 lat. Czasokres dostawy późniejszej (terminowej) musi być tak rozłożony, aby z końcem czasokresu giełdowego dostawa była wykonana. Termin dostarczenia towaru, względnie częściowych dostaw naznacza, o ile niema innej umowy, sprzedający.

Ogłaszane kursy towarowe (w Polsce — Biuletyn Giełdowy Polskiej Agencji Telegraficznej) podają cenę, miejsce i czas wykonania dostawy (kurs loco i terminowy) a także i jakość towaru.

Wyciąg kursów zbożowych i cukru z P. A. T.

Notowanie zboża w Hamburgu w hfl za 100 kg cif Hamburg: pszenica Manitowa I załadowanie na luty — 5.70.

W N. Yorku: Notowania zboża w cts za buszel, ceny loco: pszenica Manitowa NI-97‘/».

Notowanie cukru białego w Londynie w sh za cent. Kryształ polski fob Gdańsk 6.0. (Dalsze szczegóły patrz: Seifert: Notowania towarów międzynarodowych. Lwów 1934)-

W powyższych trzech notowaniach mamy: cenę loco i terminową jakość i miejsce wykonania umowy. Zrozum ienie wartości notowanych kursów za towar dostaje się przez przeprowadzenie porównania cen (kursów) zagranicznych z krajowemi, zamieniając kursy zagraniczne na polskie. Tego dokonywa się rachunkiem łańcuchowym przy pomocy stałych zamienników.

Dla przykładu porównywa się trzy powyższe notowania a mianowicie: a) notowanie hamburskiego zboża z nowojor-skiem i b) kurs cukru fob Gdańsk na cenę polską. Zamienniki: I buszel (bsh = 60 funtów ang.) waga 1 funt ang. = 453.6 g; 1 cwt (centnar ang.) = 50.8 kg; 1 (funt ang.) (waluta) = 20 szylingów (sh) po 13 pensów (d). Kursy walut z dnia 27. I.: 1 hfl (gulden holenderski) = 68.65 cts (centów amerykańskich); 1 t = 26.24 złp.

A.    b.

x hfl	100 kg	x zł.	1 kg
I	IOOO g	50.8	1 cwt
453-6	1 lb	I	6 sh
60	1 bsh	20	26.24 ^Z1
I	97.1/8 cts	zł. 0	. T A
68.65	1 hfl

hfl 5.19

b) Podział interesów towarowych. Istnieją dwa typy giełdowych interesów towarowych: rzeczywiste i różniczkowe. Towarowe interesy rzeczywiste, to tran-zakcje kupna-sprzedaży towarów na g., które to umowy rzeczywiście zostaną wykonane, a więc towar zostanie dostarczony, odebrany i zapłacony, natychmiast lub też w krótkim czasie, albo w terminie późniejszym, natomiast towarow'* interesy różniczkowe (spekulacyjne) są to już interesy, które zawarto, celem zyskania różnicy kursowej (ceny) na towarze, notowanym na różnych g., a nawet na towarach notowanych na tej samej g. Z uwagi na termin wykonania towarowej umowy giełdowej rozróżnia się dwie grupy: umowy natychmiastowe, które są wykonywane natychmiast, wzgl. w krótkim czasie, i terminowe, których