P1170378

18 Tadeusz \faltnowskżi

znaczeniu dla rozpatrywania wielu innych kwestii związanych z oma- ; wianym obecnie wycinkiem pradziejów, których długą listę można byłoby tu przedłożyć. Jak się też okazuje, są to wszystko problemy, na których potrzebę podjęcia wskazywałem przed niespełna dziesięcioma laty (T. Malinowski 1976, s. 26- 34). Stąd też wydaje mi się, że jest » uzasadnione moje wcześniejsze stwierdzenie o tym, iż nader krytyczną ocenę odnoszącą się do stanu badań nad kulturą łużycką na Pomorzu można w dużej mierze podtrzymać. Nie uważam, by ocenę tę mogły generalnie zakwestionować te osiągnięcia badawcze, jakich dokonano | w ostatnim dziesięcioleciu, a których przecież nie starałem się ani ■: pominąć, ani też umniejszyć ich znaczenia. Mam zatem nadzieję, że -pewne ożywienie przede wszystkim w zakresie owej kluczowej próbie- . ma tyki przyniesie obecne sympozjum. Program jego przewiduje bowiem zreferowanie m.in. właśnie niektórych zasadniczych problemów , wymienionych przed chwilą. Być może, iż w ślad za tym dojdzie jednak do podjęcia gruntowniejszych studiów w zakresie owych najbardziej podstawowych kwestii.

Niestety, rozmaite okoliczności sprawiły, że kilku referatów wysłuchamy pod nieobecność ich autorów. Przyznaję, iż nie jest to sytuacja sprzyjająca rozwojowi dyskusji nad spostrzeżeniami zawartymi w tych referatach. Sądzę jednak, że sam fakt nadesłania tekstów na nasze sympozjum przez tych zainteresowanych badaczy, którzy nie mogli na nie przybyć, świadczy o tym, iż do naszego spotkania przywiązują oni dużą wagę. Uważam, że i my powinniśmy dać temu wyraz dyskutując ..zaocznie*’ z nieobecnymi autorami.

Na koniec krótka uwaga: otóż program naszego sympozjum nie przewiduje omawiania kwestii etnicznych odnoszących się do kultury łużyckiej na Pomorzu. Nie wynika to z przeoczenia, lecz z przekonania, że reprezentanci kilku poglądów na tę kwestię wystrzelali całą dotychczasową amunicję swoich argumentów i okopali się na zajmowanych przez siebie pozycjach. Jakakolwiek więc dyskusja nie wniosłaby zatem chyba niczego nowego do tego na pewno ważnego zagadnienia. Sądzę, że należy ją odłożyć do czasu uzyskania poważniejszych argumentów na rzecz którejś z istniejących koncepcji etnicznych. Oczywiście jednak, jeśli problematyka etniczna pojawi się w trakcie naszych obrad, będzie mogła ona swobodnie się rozwijać. Chcę przy tym zaznaczyć, że swoje stanowisko w kwestiach etnicznych kultury łużyckiej prezentowałem wielokrotnie, również zupełnie ostatnio (T. Malinowski 1985). Niewątpli* wie też w dużym stopniu uwzględnia ono argumentację prof. J. Kostrze-wskiego, z licznymi wszakże, koniecznymi modyfikacjami.

★

A la fin je voudrais adresser quelques mots aux participants etrangers de notre symposium. Or, en faisant une revue des recherches archeologiques et des elaborations concernant la civilisation lusacienne en Pomeranie (et plus precisóment dans les voievodies maritimes de la Pomeranie) j’ai constató que malgre quelques reuśsites dans ce domaine dans la .derniere decenie, il serait difficile destimer cette situation satisfaisante. Quant aux fouilles archeologiąues c’est trop rarement, dans le cadre du programme des recherches, qu’elles etaient faites sur une grandę echelle, et en plus dans certaines zones de la Pomeranie la quantite de stations etudies etait nettement insuflisante. Linformation sur les recherches actuelles est aussi trop modeste. A part quelques publications il manque en Pomeranie d’ólabotations approfon-dies sur la civilisation lusacienne qui auraient pu remplacer la Celebrę monographie de professeur Józef Kostrzewski. Cette monographie publice en 1958 ne prend pas en consideration tout l’acquis dans les recherches sur la civilisation lusacienne en Pomeranie dans les demiers trente ans. Ne diminuant donc pas le grand merite dans les recherches sur la civilisation lusacienne en Pomeranie du professeur Kostrzewski dont le centieme anniversaire nous celebrans cette annee et a qui est dedie notre symposium, nous pouvons constater que son oeuvre exige aujourd’hui des supplements et des modifications. II manque aussi quelques ótudes plus approfondies sur la genese et particularite de la civilisation lusacienne en Pomóranie. La mśme constatation peut etre referee & la question des relations reciproquęś de la civilisation lusacienne en Pomóranie et civilisation nordique, bien qu’ici, comme il parait, on a fait un certain progres. L’intóret k la phase dćcadente de la civilisation lusacienne en Pomćranie Orientale n’est pas sortie hors des remarques qui sont assez nombreuses mais pourtant loines d’etre suffisantes. Neanmoins, il y a beaucoup de matóriaux qui permettent d’entreprendre une ótude approfondie dans cette question. La question de la phase dćcadente de cette civilisation en Pomóranie Occidentale est toujours assez sombre. On ressent aussi le manque de nouvelles conception qui preciseraient notre savoir dans le domaine de la chronologie de dif-fererits materiaux de la civilisation lusacienne en Pomóranie.

Comme on peut constater, d’aprós le programme de notre symposium, une partie des exposes va concerner certains de ces problómes les plus essentiels de la civilisation lusacienne en Pomóranie. Ils ne vont pas, neanmoins, remplacer les ótudes approfondies mais peut-etre ils vont susciter l’envie d’en entreprendre.

J’espóre aussi que le deuxióme courant de notre programme, bien que consacró aux ąuestions moins essentielles va contribuer g l'esquisse plus riche des problómes de la civilisation lusacienne en Pomeranie. Si