PTDC0039

NEW

nvch możną odnotować tzw. metodę 1 )I\EZ (dorsnl root ontry zonę — obszar wejścia korzeni grzbietowych do rdzenia kręgowego), która u 60 procent pacjentów znosi wybiórczo bóle, nie eliminując samych fantomów. Me-tcx.ia ta, rozwinięta przez Blaine'a S. , Nnsholda z Duke University, polegaj na neurochirurgicznym zniszczeniu, komórek rdzenia kręgowego, do któ- -rych dopływają sygnały bezpośrednio z nerwów czuciowych kikuta. Jest to zwykle wybiórcza eliminacja komórek w miejscu, gdzie korzenie czuciowe wchodzą do rdzenia kręgowego. Wcześniej tłumiono projekcję czuciową przecinając korzenie czuciowe lub blokując transmisję w drogach rdzeniowych. Metoda DREZ jest jednak zbyt nowa, by ocenić, na jak długo przynosi ona ulgę.

Zaproponowany przeze mnie model działania mózgu zakłada, że matryca neuronalna jako całość bierze udział w postawaniu bólów. Sugeruje to, że wpływanie na aktywność dróg nerwowych spoza układu czuciowego może mieć istotne znaczenie terapeutyczne, bądź jako metoda stosowana samodzielnie, bądź w połączeniu z innymi. Jednym z miejsc, od których należałoby zacząć, jest układ limbiczny. W dotychczasowych próbach leczenia bólu struktury układu limbicznego traktowano drugoplanowo, gdyż nie są one pobudzane bezpośrednio przez uszkadzające bodźce bólowe. Jeśli jednak, zgodnie z moją hipotezą, układ limbiczny bierze u-dział w wytwarzaniu sygnałów wyjściowych przez neuromatrycę, to równie dobrze może przyczynić się do odczuwania bólu w kończynach fantomowych.

Wspólnie z Vaecarino, McKenną i Coderre'em rozpoczęliśmy badania nad możliwościami łagodzenia bólów fantomowych przez oddziaływanie na układ limbiczny. Wykazaliśmy, że wstrzyknięcie lidocainy (związku, który podobnie jak kokaina blokuje przewodzenie sygnałów w neuronach) w różne miejsca układu limbicznego powoduje u szczurów wyraźne zmniejszenie rozmaitych eksperymentalnie wywoływanych bólów, także tych zbliżonych do bólów fantomowych. Taka terapia byłaby też możliwa u ludzi, ale wymaga to dal-—szych badań.

Zjawisko kończyn fantomowych jest czymś więcej niż tylko wyzwaniem dla medycyny. Podaje ono także w wątpliwość niektóre podstawowe założenia psychologii, na przykład przekonanie, że wrażenia powstają je

dynie w wyniku działania bodźców i postrzeganie przy ich braku z psychologicznego punktu widzenia odbiega od normy. Jednak fantomowe kończyny, podobnie jak fantomowe widzenie lub słyszenie, wskazują, że . taki pogląd jest błędny. Mózg nie tylko odbiera i analizuje sygnały wejściowe; tworzy on także doznania zmysłowe nawet wówczas, gdy nie otrzymuje takich sygnałów. Nie potrzebujemy wcale ciała, żeby je czuć. .4

Kolejne ugruntowane przekonanie; zakłada, że postrzeganie własnego ciała powstaje jako wynik śladów pamięciowych pozostawionych w mózgu przez szereg sygnałów czuciowych; ich suma tworzy wizerunek ciała. Ale istnienie fantomów u ludzi, którzy urodzili się bez kończyn lub utracili je we wczesnym okresie życia, wskazuje, że sieć neuronalna uczestnicząca w postrzeganiu ciała i jego części jest trwale wbudowana w mózg. Nie przestaje ona tworzyć i przekazywać informacji o brakujących częściach ciała nawet wówczas, gdy brak bodźców wejściowych; informacje te powstają w niej przez całe życie.

Podsumowując, kończyny fantomowe stanowią zagadkę tylko wtedy, gdy założymy, że ciało wysyła informacje czuciowe do biernie przyjmującego je mózgu. Stają się możliwe do zrozumienia, jeśli przyjmiemy, że to mózg tworzy doznania naszego ciała. Sygnały czuciowe jedynie modulują te doznania; nie są jednak ich bezpośrednią przyczyną.

Tłumaczyła Julita Czarkowska-Bauch

bioprobe

the bioanalytical report

bioprobe is dedicatcd to the publication of short and concisc reports on devclopments in ali fidds of bioanalytics.

bioprobe operates multi-disciplinarily at the in* terfacc betwccn biochcmistry and biotcchnology, basie and applied analytics, clectronics, cleć-trochemistry and sensor technology, optics and solid phase chemistry.

bioprobe focuses on biosensors. bioteststrips. assays uscd on immobili7xd biomolecules and chip technology used for bioanalytical and biomcdical purposes.

bioprobe - subscribe today!

1992 subscription rates:

DM 156.00* - pcrsonnl DM 316.(KI* - iibraries/institutes

• postage and hnndling not includcd

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

BODY IMAGE: DISSOC1ATION OF REAL AND PERCE] VED LIMBS BY PRFSSURE-CUFF 1SCHEMIA. Y. Gross i R. Melzack, Expcrimcnlal Neurologu, vol. 61, nr 3, ss. 680-688, 15 IX 1978.

PHANTOM LIMBS, THE SELF AND THE BRAIN: THE D. O. HEBB MEMORIAŁ LECTURE. R. Mel-zack, Cartadian Psychologu, vol. 30, nr 1, ss. 1-16,1/1989.

CENTRAL NERVOUS SYSTEM PLAST1CITY IN THE TONIC PAIN RESPONSE TO SUBCUTANEOUS FORMALIN INJECTION. T. J. Coderre, A. L. Vaccarino i R. Melzack, Brain Research, vol. 535, nr 1, ss. 155-158, 3 XII1990.

PAIN „MEMOR1ES" IN PHANTOM UMBS: REVIEW AND CUNICAL OBSERVAT!ONS. J. KatZ i R.

Melzack, Pain, vol. 43, nr 3, ss. 319-336, XII/1990.

THE ROLE OFTHE ONGULUM BUNDLE IN SELF-MUTILATION FOLLOW1NC PER1PHERAL NEU-rectomy IN THE rat. A. L. Vaccarino i R. Melzack, Experimcntal Neurologu, vol. lll,nrl,ss. 131-134,1/1991.

Please enter my subscription to bioprobe

□    DM 156.00 -persona!

□    DM 316.00-Iibraries/institutes

Na me

Institution

Address

ZIP/City

Country

Date/Signature

Spektrum

k^/JL AKADEM1SCHER YERLAG

Mónchhofstraflc 15 D-6900 Hetdelbcrg, Germany

Świat Nauki Czerwiec 1992    81