90 Rozdział 4
Dzieci z zaburzeniami somatycznymi potwierdzonymi zaświadczeniem lekarskim oraz zamieszkujące w środowisku ekologicznie zagrożonym mają pierwszeństwo w korzystaniu z różnych form wypoczynku, finansowanych z budżetu państwa. Omawiane rozporządzenie MEN z 1997 r. przyznaje to prawo również dzieciom będącym sierotami, wychowankom domów dziecka i innych placówek opiekuńczo-wychowawczych, a także z rodzin zastępczych oraz z rodzin wielodzietnych żyjących w trudnych warunkach materialnych. Poza tymi formami wypoczynku dzieci i młodzieży szkolnej finansowanymi przez państwo obowiązuje zasada, że to organizator wypoczynku ustala wysokość opłat wnoszonych przez uczestników.
Organizator wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej może podjąć działalność w placówce wypoczynku po spełnieniu szeregu obowiązków. Wiążą się one z koniecznością przedstawienia kuratorowi oświaty właściwemu ze względu na lokalizację danej placówki następujących dokumentów i informacji:
• karty kwalifikacyjnej obiektu, co nie dotyczy obozów wędrownych oraz form wypoczynku organizowanych za granicą;
• danych dotyczących kwalifikacji pracowników pedagogicznych i kierownika placówki wypoczynku oraz informacji o kwalifikacjach pracowników medycznych, którzy mają być zatrudnieni;
• informacji na temat formy wypoczynku, liczby turnusów, czasu ich trwania oraz liczby uczestników;
• programu pracy z dziećmi i młodzieżą.
W przypadku organizacji obozów wędrownych konieczne jest podanie kuratorowi oświaty przebiegu trasy danego obozu. W razie organizacji wypoczynku poza granicami RP wskazane dokumenty i informacje powinny być złożone kuratorowi oświaty właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania lub siedziby organizatora. Wymagane dokumenty i informacje powinny być złożone nie później niż na 14 dni przed terminem rozpoczęcia działalności placówki wypoczynku. Gdy zostały spełnione wszystkie wyżej wymienione wymagania, kurator oświaty wydaje organizatorowi wypoczynku zaświadczenie o zgłoszeniu placówki wypoczynku. W terminie 14 dni od zgłoszenia danej placówki wypoczynku kurator, który wydał wskazane zaświadczenie, jest zobowiązany powiadomić o tym fakcie kuratora oświaty właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedziby organizatora wypoczynku.
Wzór karty kwalifikacyjnej obiektu, stanowiący załącznik do rozporządzenia MEN z 1997 r., wymaga podania przez organizatora wypoczynku takich danych, jak lokalizacja obiektu (terenu), charakterystyka okolicy pod względem przydatności na cele wypoczynku, charakterystyka budynków i poszczególnych pomieszczeń. określenie wyposażenia sypialni, istniejących urządzeń sanitarnohigienicznych oraz urządzeń sportowych. Jeśli podane warunki funkcjonowania placówki wypoczynku zostaną zaakceptowane przez kuratora oświaty, to zatwierdza on dany obiekt do użytkowania na cele wypoczynku dzieci i młodzieży szkolnej, pod warunkiem uzyskania zgody właściwego miejscowo wójta (burmistrza) oraz pozytywnej opinii państwowego inspektora sanitarnego i właściwej komendy Państwowej Straży Pożarnej. Ten warunek zatwierdzenia obiektu powinien być wyraźnie sformułowany w treści wskazanego rozporządzenia, a nie wynikać z ustaleń formularza, jakim jest karta kwalifikacyjna obiektu.
Obiekt przeznaczony na placówkę wypoczynku musi ponadto spełniać wymogi bezpieczeństwa i higieny określone odrębnymi przepisami. Jeśli zaś dany obiekt ma być wykorzystywany do organizacji wypoczynku dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, to powinien być dostosowany do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczestników wypoczynku. Organizator wypoczynku ma zapewnić uczestnikom bezpieczne i higieniczne warunki w czasie ich pobytu w placówce. Ciąży też na nim obowiązek żywienia uczestników zgodnie z zasadami higieny i racjonalnego żywienia, określonymi w odrębnych przepisach. Wszystkie te warunki funkcjonowania placówki wypoczynku podlegają nadzorowi kuratora oświaty właściwego ze względu na lokalizację danej placówki. W razie stwierdzenia prowadzenia placówki wypoczynku niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, co nieraz następuje w wyniku skarg zgłaszanych przez rodziców dzieci i młodzieży szkolnej przebywającej w danej placówce, organ nadzorujący może zawiesić funkcjonowanie takiej placówki wypoczynku lub nawet spowodować jej zlikwidowanie. W szczególności może to nastąpić w przypadku stwierdzenia warunków zagrażających zdrowiu lub bezpieczeństwu uczestników wypoczynku. W takim wypadku organizator wypoczynku jest obowiązany przenieść uczestników do innego obiektu spełniającego wymagane warunki, bądź zapewnić uczestnikom niezwłoczny powrót do miejsca zamieszkania. O takiej sytuacji organ nadzorujący zawiadamia kuratora oświaty właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedziby organizatora wypoczynku.
Często na potrzeby placówek wypoczynku są udostępniane obiekty szkolne oraz urządzenia i tereny podlegające dyrektorom szkół lub organom prowadzącym szkoły. Zapewnia to z reguły odpowiednie warunki wymagane dla placówek wypoczynku. Użytkowanie takich obiektów szkolnych oraz urządzeń i terenów następuje na podstawie umowy zawartej między ich dysponentem a organizatorem wypoczynku.
Powołane wyżej rozporządzenie MENiS w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki z 2001 r. jest wyrazem spełniania przez publiczne placówki oświato-