*
i przyśpieszaczem ich złości jest głównie ich nadruchliwość. Dlatego nie powinno się ich ponaglać. pośpieszać, a w rozmowie wyko nywać gwałtownych gestów, krzyczeć, przerywać im. gdy mówią. Powinno się natomiast dać sobie i dziecku trochę czasu na przemyślenia. Niewskazane jest dążenie do rewanżu na zasadzie: jak ty mnie. tak ja tobie".
Są konfliktowe, a ich nastrój często się zmienia
Dzieci nadpobudliwe nic przestrzegają dyscypliny. są kłótliwe, skore do bijatyk, z zasady pierwsze zaczepiają i wywołują sprzeczki z innymi dziećmi. Mówią zwykle podniesionym głosem, szybko i często chaotycznie z powodu tzw. gonitwy myśli. Może wystąpić u nich zacinanie się. jąkanie, połykanie końcówek. Po gwałtownym, często agresywnym wybuchu szybko się nużą i męczą, popadając nawet w stan bierności i apatii. Czasem występują u nich tiki. obgryzanie paznokci, a nawet mimowolne moczenie się. Przy nadmiernej pobudliwości mogą występować zaburzenia snu. np. płacz we śnie. krzyki przez sen. zrywanie się. Występują u nich częste i krańcowe zmiany nastroju. łatw'o się irytują, bywają szorstkie dla innych. Sprawiają wrażenie, jakby żyły w ciągłym niepokoju i pośpiechu. Nie dbają
0 swoje rzeczy, książki, zeszyty.
Polecenia dorosłych wykonują wybiórczo
Respektują i wykonują polecenia wymagające chwilowego skupienia uwagi i niewielkiego nakładu pracy. Polecenia wykonują wybiórczo: tylko te, które są adresowane bezpośrednio do nich. i tylko pochodzące od tych osób. z którymi są w' dobrych relacjach emocjonalnych. W zasadzie nie słuchają
1 nie wykonują poleceń kierowanych do ca-
łcj Krupy czy klasy. Przeciwstawiają się zakazom i silnie protestują, gdy zabrania im się robić to. na co mają w danej chwili ochotę. Łatwo nawiązują kontakty z innymi dziećmi, ale też i często popadają z nimi w konflikty, bo lubią przewodzić w grupie lub czymś się wyróżniać. Przez to bywają albo uwielbiani, albo znienawidzeni przez rówieśników.
Przy niepowodzeniach łatwo się zniechęcają
Dzieci nadpobudliwe rysują i piszą szybko, przeważnie brzydko, nie dbając o dokładność (ich pismo nosi cechy pisma dysgraficznego. do tego stopnia, że niekiedy same nie są w stanie odczytać tego. co wcześniej napisały). Dlatego w sytuacji sprawdzianu okazują niepokój, trudno im się skupić. Pracują wówczas poniżej swoich możliwości. Chętnie uczestniczą w zabawach zespołowych. ale przy niepowodzeniach szybko się zniechęcają. Występują z inicjatywą zabaw ruchowych, ale w trakcie zabawy potrafią ją przerwać i zająć się zupełnie czymś innym. Nie lubią zabaw wymagających wysiłku (także intelektualnego). Nie potrafią przegrywać w grach zespołowych, a gdy przegrywają. to obrażają się i obwiniają innych o przegraną.
Zbzieci zahamowane z trudem adaptują się do szkoły
Dzieci zahamowane najlepiej czują się w rodzinie i często przez dłuższy czas nie ujawniają cech zahamowania, ponieważ w relacjach z bliskimi osobami nie manifestują zbyt wyraźnie swego onieśmielenia. Są jednak skłonne do obrażania się i z byle powodu płaczą. Drżą i czerwienią się w każdej