dydaktyka wyklad 30

Nudzenie się uczniów jest wyraźnym objawem tego, że nie bierze się pod uwagę ich możliwości. Wszyscy nie cierpimy nudziarzy, ale uczniowie rzadko mogą wyjść z klasy. Mogą natomiast nie uważać i korzystają z tego do woli. Prawdę mówiąc — rozumiem ich. Jest to naturalna samoobrona organizmu przed zniszczeniem. NUDA SZKODZI ZDROWIU — takie hasło proponuję umieścić na zajęciach tych nauczycieli, którzy w szkolnym plebiscycie zostaliby uznani przez uczniów za największych nudziarzy. Taki plebiscyt to oczywiście pomysł z podejścia do nauczania typu Y; w podejściu typu X wywołałby zapewne zgrozę. Ignorowanie objawów zmęczenia lub zniechęcenia u uczniów wynika z tego, że uwaga nauczyciela skoncentrowana jest na własnej osobie.

Trzecią przyczyną trudności w komunikowaniu się nauczyciela z uczniami jest

SPRZECZNOŚĆ JĘZYKA CIAŁA ZE SŁOWAMI¹⁹

Sprzeczność między tymi dwoma rodzajami przekazu wywołuje wątpliwości co do wiarygodności mówcy, inaczej mówiąc podejrzewamy, że kłamie. Jeśli np. nauczyciel mówi uczniom, że czuje się zupełnie dobrze, jest odprężony i zadowolony, a jednocześnie silnie napina mięśnie wokół żuchwy czy zaciska pięści — to jako wiarygodna zostanie potraktowana informacja płynąca z ciała. Niektóre takie komunikaty są bardzo proste i dla odbiorców czytelne. Istnieją też pewne zestawy [ sygnałów mowy ciała, przynoszące jasny dla odbiorcy komunikat, dlatego interpretowanie poszczególnych zachowań w oderwaniu od pozostałych elementów „syndromu” może prowadzić do nieporozumień.

Jeśli uczeń rozmawiający z nauczycielemjest uśmiechnięty, nie chowa głowy w szyję, ma rozluźnione mięśnie barków, nie porusza przez cały czas dłońmi lub palcami, a gdy siedzi (bo w końcu dlaczego ma zawsze stać? — to też pomysł z modelu nauczania typu X) ma nogi lekko skrzyżowane i nie chowa ich głęboko pod krzesło — to wtedy nauczyciel odbiera od ucznia wyraźny komunikat niewerbalny: „nie boję się, rozmowa nie jest przykra, mogę ją kontynuować bez oporu”.

Jeśli uczeń rozmawiający z nauczycielem jest odchylony do tyłu, ma lekko drgające mięśnie twarzy, ściśnięte ręce, splecione dłonie, palce stale w ruchu, dotykające różnych przedmiotów, a nogi skrzyżowane, cofnięte pod krzesło — to wtedy uprawniony jest wniosek, że napięcie

¹⁹ Por. W. Domachowski (1994) Psychologia społeczna komunikacji niewerbalnej f Tomń Edytor; A. Pease (1993) Język ciała - Jak czytać myśli ludzi z ich gestów Kraków I Gemini