ScannedImage 9

uprzednio zarządził. On zaś rzekł mu wtedy: — „Rabbi, mój mistrzu, mam całą wymaganą ilość. Słysząc to rabbi Juda ha-Nasi powiedział: — „Tego człowieka zmieniły namowy faryzeuszy”. Skinął więc swoim uczniom, a oni go ponownie przekonali i ukryli jedną jego cząstkę, on zaś osiągnął to, o czym nauczał (77, Sota 83, IV).

Rabbi Juda ha-Nasi wydał raz ucztę dla swoich uczniów. Podczas uczty kazał podać ozory wołowe, przy czym jedne z nich były miękkie i kruche, a inne twarde. Zaczęli więc wybierać miękkie, a zostawiali twarde. Widząc to rabbi Juda ha-Nasi, rzekł im: — „Poznajcie i wiedzcie, co robicie. Podobnie jak wy wybieracie miękkie ozory a pozostawiacie twarde, tak i wasz język będzie miękki tylko dla niektórych” (Wajjikra Rabba 33; Jalkut Szimoni, Wajjikra).

Pewnego razu nałożono na mieszkańców miasta T\verii (Tybe-riady) koronną opłatę napletkową, którą mieli zapłacić królowi. Po wydaniu tego zarządzenia przez rzymskie władze mieszkańcy TWerii przybyli do rabbiego Judy ha-Nasi i rzekli mu: — „Niech mędrcy złożą daninę razem z nami”. Ale on im się sprzeciwił. Więc oni powiedzieli

—    „To my uciekniemy”. — „Uciekajcie więc” — rzekł im na to rabbi. Zaraz też połowa z nich uciekła. Wtedy król obniżył im daninę o połowę. Wtedy ci, którzy pozostali przyszli do rabbiego Judy ha-Nasi i rzekli: — „Niech mędrcy złożą daninę razem z nami”. Ale on i tym razem im się sprzeciwił. Więc oni powiedzieli — „To my uciekniemy”.

—    „No to uciekajcie”. Uciekli więc tym razem wszyscy i tylko pozostał jeden pracz. A gdy i na niego nałożono, on również uciekł i wtedy unieważniono to zarządzenie i umorzono koronną opłatę napletkową. Wtedy rabbi Juda ha-Nasi powiedział: — „Widzicie więc, że nieszczęście spada na świat przez prostaków i nieuków” (Bawa batra 8b).

Było raz trzynastu braci. Dwunastu spośród nich zmarło, a żaden z nich nie miał syna. Ich żony przyszły do rabbiego Judy ha-Nasi i prosiły go, aby mogły wyjść za mąż za brata swojego zmarłego męża. Wtedy rabbi rzekł do pozostałego przy życiu brata ich męża: — „Idź i ożeń się z nimi”. On zaś mu odpowiedział: — „Nie jestem w stanie

ich utrzymać”. One zaś mu powiedziały: — „My będziemy utrzymywać cały dom. Każda z nas będzie to czynić przez jeden miesiąc w roku!” Wtedy on spytał: — „A kto będzie utrzymywał dom w dodatkowym miesiącu roku przestępnego?” Słysząc jego pytanie rabbi Juda ha-Nasi rzekł: — „Ja będę utrzymywał wasz dom w miesiącu roku przestępnego”. Potem pomodlił się za nich, a oni sobie poszli.

Po trzech latach przed domem rabbiego karawana, w której było trzydzieści objuczonych zwierząt oraz sześcioro małych dzieci. Wszedłszy następnie do domu rabbiego rzekli doń: — „Cała wieś niemowląt i małych dzieci chciałaby się spytać o twe zdrowie i dowiedzieć się jak ci się powodzi?” Wtedy rabbi wyjrzał przez okno i zobaczywszy cały ten orszak, zapytał zdziwiony: — „Co tutaj robicie i po co tu przybyliście?” Oni zaś mu odpowiedzieli: — „Prosimy cię, abyś dał nam przyrzeczone utrzymanie, bo jest to właśnie dodatkowy miesiąc przestępnego roku”. Utrzymywał ich więc, jak przyrzekł, przez cały ten miesiąc (77, Jewamot 84,11).

Juda ha-Nasi i cesarz

Talmud zachował stosunkowo znaczną ilość wiadomości na temat kontaktów rabbiego Judy ha-Nasi z rzymskim cesarzem Antoninusem Piusem. Władca ten, urodzony w 86 r. n.e., objął rządy cesarstwa w 138 r. n.e. i panował do 161 r. n.e. Więc w roku śmierci tego cesarza Jehuda ha-Nasi miał dopiero najwyżej 24 lata. Nawet, jeśli się przyjmie, że odziedziczył swą godność po ojcu, to nie miał on zbyt wiele czasu na kontakty z cesarzem Antoninusem Piusem. Toteż wiadomości na ten temat, jak wiele innych mają legendarny charakter i powstały zapewne znacznie później. Postać rabbiego Judy ha-Nasi, który z pewnością był człowiekiem wykształconym i bardzo zamożnym, zaczęto otaczać licznymi legendami i przypisywano mu wiele nadzwyczajnych przymiotów, a przyczyniało się do tego i to, że był głównym redaktorem i twórcą Miszny i w ten sposób stworzył podstawy Talmudu.

Rabbi Juda ha-Nasi rzekł raz do rabbiego Afesa: — „Napisz ode mnie i w moim imieniu list do naszego pana i władcy, cesarza An-toninusa”. Rabbi Afes powstał zaraz i napisał słowa: — „Od Judy

281